10 signalen die wijzen op een toxische relatie

Michelle Mulder
Door Michelle Mulder
13 minuten leestijd

Dat we af en toe botsen met onze partner, is volkomen normaal. Elke relatie heeft te maken met ruzies en discussies. We weten allemaal dat het leven niet altijd rozengeur en maneschijn is. Eerlijk gezegd zou dat het leven best monotoon maken, nietwaar? Elke relatie kent daarom ook zijn eigen unieke ups en downs.

Dat neemt niet weg dat er ook gevallen zijn die wel reden tot bezorgdheid kunnen zijn. Je voelt je bijvoorbeeld angstig als je partner thuiskomt of je voelt je gevangen in een situatie die steeds slechter lijkt te worden. We hebben het dan al snel over een toxische relatie, een destructieve toestand waarin twee mensen zich begeven. In zo’n geval is het belangrijk om te weten wanneer het tijd is om aan de alarmbel te trekken.

Het is niet eenvoudig om een toxische relatie te herkennen en daarom ook te doorbreken. Wil jij ook graag weten of jij je in deze situatie bevindt en hoe je deze kunt doorstaan? We vertellen je wat een toxische relatie precies is en welke rode vlaggen er zijn.

Wat wil jij?

"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."

Wat is een toxische relatie?

Een toxische relatie ontstaat wanneer beide partners, of een van de twee, toxische kenmerken vertoont. er is echter geen vaste definitie voor toxisch of giftig gedrag. Wanneer er sprake is van een toxische relatie, zou je bijvoorbeeld hiermee te maken kunnen krijgen:

  • Je bent constant in de war door het gedrag van de ander.
  • Je hebt het gevoel dat je excuses verdient, maar nooit krijgt.
  • Je moet je altijd verdedigen tegen je partner.
  • Je voelt je nooit helemaal op jezelf bij de ander.
  • Je voelt je voortdurend slecht over jezelf in de aanwezigheid van de ander.
  • Je hebt het gevoel dat je wordt gemanipuleerd in iets dat je niet wilt doen.

Mensen die toxisch gedrag vertonen, leggen bijvoorbeeld vaak de schuld bij de ander. Wat ze vaak vergeten, is om te kijken naar hun eigen gedrag die de relatie in gevaar brengt. De combinatie van twee personen die dit gedrag vertonen is nog erger: het kan eindigen als een tikkende tijdbom die op het punt staat van uitbarsten.

De kenmerken van toxiciteit in een relatie

We hebben hier te maken met een relatie waar geen geen sprake is van onderlinge steun. Het zijn eerder conflicten waarbij de ene de ander probeert te ondermijnen, concurrentie en een gebrek aan respect voor elkaar. Maar niet alle kenmerken hoeven aanwezig te zijn.

Het gaat er vooral om dat er een gevoel van vijandschap aanwezig is. Verbittering en vijandigheid dat zo erg is dat je je afvraagt hoe het zo ver heeft kunnen komen. Een toxische relatie hoeft niet per se romantisch te zijn. Vriendschappelijke, familiaire en professionele relaties kunnen net zo goed toxisch voor je zijn.

Wat maakt een relatie toxisch?

Mensen die te maken hebben gehad met een toxische relatie hebben allen een verschillend verhaal. Geen enkele toxische relatie is precies hetzelfde. Het is soms het resultaat van een verkeerde combinatie. Denk bijvoorbeeld aan twee mensen die allebei controle nodig hebben, bezitterig zijn of een empathisch type die zijn of haar behoeftes opoffert voor een controlerend type. Wat giftige relaties gemeen hebben is dat er minimaal één partner is die consequent – al dan niet opzettelijk – de ander ondermijnt en schade toebrengt.

25 zinnen die het verschil maken

Heb je trouwens deze kant-en-klare berichtjes voor op WhatsApp of Tinder al gezien? Het zijn de beste zinnen om iemand stapelgek op je te maken.

Toxische karaktereigenschappen hebben vaak een onderliggende reden en meestal zijn toxische partners zich daar niet bewust van. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat je giftige vriend of vriendin geen liefdevolle opvoeding heeft gehad of vroeger veel is gepest. Het kan ook zijn dat de ander aan een (nog niet gediagnosticeerde) psychische stoornis, eetstoornis of trauma lijdt.

De impact van toxische relaties

Giftige relaties zijn altijd onaangenaam en uitputtend voor beide partners. Uiteindelijk komt het tot een punt waarop de negatieve momenten zwaarder wegen dan de positieve. Het kan zelfs schadelijke en blijvende effecten hebben op je mentale, emotionele of fysieke gezondheid.

Studies tonen aan dat de impact van een giftige relatie op onze fysieke en mentale gezondheid behoorlijk groot is. Het mag niet onderschat worden. Lichamelijke effecten zijn onder meer: slecht slapen, een hoger risico op hartproblemen, hoge bloedsuikerspiegels, hoge bloeddruk, zwaarlijvigheid, een verzwakt immuunsysteem en orgaanschade.

De impact op de geestelijke gezondheid is moeilijker te herkennen, maar in de meeste gevallen leidt een giftige relatie tot onzekerheid, een slecht zelfbeeld, depressie, verminderde energie en mentale vermoeidheid. Dit komt omdat ons lichaam in tijden van stress overspoeld wordt door de stresshormonen adrenaline en cortisol die ervoor zorgen dat de vecht-, vlucht-, (be)vries-modus in werking treedt.

10 signalen die wijzen op een toxische relatie

Gezien de negatieve invloed van een toxische relatie op je welzijn, is het van belang om goed het verschil te kennen tussen de normale ups en downs van een relatie en een toxische situatie. Dit zijn tien signalen waar je op moet letten.

1. Je kunt niet genieten van het nu

Je kijkt ofwel terug en herinnert je de goede tijden of je herinnert vooral de negatieve momenten. Je vraagt je bijvoorbeeld af waarom je ooit een relatie met de ander bent begonnen. Je kunt niet genieten in het hier en nu, omdat de realiteit niet stabiel is. Of omdat je weet dat het geen toekomst heeft.

2. Gebrek aan communicatie

Hoewel je duidelijk je argumenten op tafel hebt gelegd, lijkt het erop dat alle gesprekken in cirkels rondgaan. Er wordt niets opgelost. Jullie praten misschien wel met elkaar, maar er wordt niet echt geluisterd. Misschien ben je niet in staat om jezelf uit te drukken of vallen er veel ongemakkelijke stiltes.

3. Er is geen echte connectie meer

Je hebt het gevoel dat jullie uit elkaar zijn gegroeid en parallelle levens leiden. Knuffels en aanrakingen voelen niet meer aan zoals vroeger en vrijen nauwelijks. Waarschijnlijk vindt jij je partner regelmatig irritant en merk je op dat de dingen die de ander verkeerd doet zwaarder wegen dan de dingen die de ander goed doet.

4. Er is geen volledige toewijding

Het lijkt alsof de relatie een gewoonte is geworden en er komt weinig input van beide kanten. Je kunt je ook door de ander gecontroleerd voelen en daardoor niet in staat zijn om je ware zelf te zijn. De ander kan je bijvoorbeeld naar beneden halen en geen verantwoordelijkheid nemen voor hun aandeel in de relatie. Je voelt constant dat jij het probleem bent.

5. Je zoekt je sociale kring minder op

Je moet ook letten op veranderingen in je relaties met andere mensen of in de manier waarop je je vrije tijd doorbrengt. Je kunt je slecht voelen tegenover je partner omdat je dingen in je eigen tijd doet. Of juist omdat je er de hele tijd voor je partner moet zijn. Weet dat je te ver gaat als je niet meer je individuele zelf kan zijn en al je tijd aan je partner geeft.

6. Het plezier is ervan af

Wanneer hadden jullie twee voor het laatst echt plezier samen? Als je moeite hebt om dit te herinneren of als het volgens jou te lang geleden lijkt, dan kan het zijn dat je te maken hebt met een toxische relatie. Het plezier in een relatie verdwijnt al snel als je slecht behandeld wordt.

7. Je komt niet vooruit

Het voelt alsof je vastzit in een sleur en niet gegroeid bent als individu of als koppel. Misschien voel je je tegengehouden en kom je maar niet vooruit, terwijl je de wens hebt om zoveel meer te zijn dan je nu bent. In een toxische relatie voelen we ons vaak niet in staat om te groeien, omdat we denken dat onze partner het niet leuk zou vinden. Of misschien ben je bang dat je partner je minder leuk zal vinden, als je iets nieuws zou ondernemen.

8. Bezorgdheid van familie of vrienden

Mensen in giftige relaties zijn vaak de laatsten die het beseffen. Het kan dus tot het punt komen dat je een relatie in stand houdt die jarenlang voor schade zorgt, zonder dat je het realiseert. Tegen de tijd dat je het realiseert, heb je het waarschijnlijk jarenlang als iets ‘normaals’ ondervonden. Dit is logisch, want in een giftige relatie voelt men zich vaak verlamd.

9. Je vertrouwt je partner niet (meer)

Je vertrouwt je partner gewoonweg niet. Soms weet je niet waar ze zijn, wat ze doen of met wie ze omgaan. Je hebt misschien het gevoel dat er iemand anders is, maar je weet niet wie. Je hebt geprobeerd dit op tafel te leggen, maar kreeg een boze of onduidelijke reactie terug. Toxische partners liegen vaak. Hoewel de leugens klein en onschuldig kunnen lijken, moet je ook hier op je hoede zijn.

10. Ongelukkig zijn

Misschien is het wel één van de eenvoudigste rode vlaggen van een toxische relatie: het aanhoudend ongelukkig zijn. Als een relatie geen vreugde meer brengt en je in plaats daarvan consequent verdrietig, boos of angstig bent, dan wijst dit op een giftige situatie. Of je betrapt jezelf erop dat je jaloers bent op gelukkige koppels.

Wat kun je doen om je relatie minder giftig te maken?

Vaak kiezen mensen ervoor om het toch vol te houden binnen een uiterst giftige relatie. Maar in de meeste gevallen is dit niet de beste oplossing. We kennen allemaal de horrorverhalen van toxische relaties die eindigen in een drama.

Als het te moeilijk wordt, vraag jezelf dan af hoe je toekomst eruit zal zien als je ermee doorgaat. Hoeveel pijn zal dit jou, je partner, familie of vrienden bezorgen? Op de lange termijn is uit elkaar gaan dan een betere oplossing. Vergeet alleen niet dat jij en je partner toxische gedragspatronen zullen meenemen in toekomstige relaties.

De beste manier om toxiciteit te doorbreken is communicatie. Begin eens een open en eerlijk gesprek over wat jullie beide vinden over de relatie en wat jullie allebei willen dat er gebeurt. Als je bang bent om dit te doen, waarom zou je? Het kan alleen maar een verbetering teweegbrengen. Als je partner niet mee wil doen, dan zegt dat eigenlijk al genoeg. In dat geval is het misschien tijd om uit elkaar te gaan.

Meer mensen zoals jij...

... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.

Deel dit artikel
Geef je reactie