Oxytocine: wat is dit ‘knuffelhormoon’ en wat doet het?

Oxytocine; het staat bekend als het knuffelhormoon maar ook als de liefdesdrug. Welke naam het ook heeft in de volksmond, oxytocine is een krachtig stofje die niet alleen een belangrijke rol speelt in liefdesrelaties. De bijnamen van het hormoon zijn wat misleidend, omdat het ook in grote hoeveelheden vrijkomt bij de bevalling en helpt het bij de binding tussen moeder en kind. Maar omdat het ook vrijkomt tijdens en direct na een orgasme, of als je iemand anders knuffelt, staat het te boek als het ‘knuffelhormoon’.

Wat is oxytocine?

Oxytocine is een hormoon en neurotransmitter die betrokken is bij de bevalling en borstvoeding. Het wekt weeën op bij een bevalling, voorkomt bloedverlies na de bevalling en zorgt ervoor dat de moedermelk vrijkomt. Het is ook één van de hormonen die een rol speelt in de relaties die je hebt. Zo heeft het invloed op empathie, vertrouwen, seksuele activiteit en het opbouwen van relaties.¹

Oxytocine heeft een ontspannende werking en kan voor de psychische stabiliteit zorgen die je ervaart tijdens een gelukkige liefdesrelatie. Het geeft een prettig gevoel, ontspant je spieren en zorgt er zelfs voor dat je beter in staat bent om je zorgtaken uit te voeren.

De oorsprong

Oxytocine is in het begin van de vorige eeuw ontdekt, in 1909 om precies te zijn. De Britse farmacoloog Henry Dale kwam erachter dat een stofje uit menselijke hersenen samentrekking van de baarmoeder kon veroorzaken bij zwangere katten. Hij noemde deze stof naar het Griekse woord okytokos, wat synoniem staat aan “snelle geboorte”.

In de jaren die volgden was het enkel als zwangerschapshormoon bekend, vanwege de rol in de bevalling en het op gang brengen van de borstvoeding. Pas vele jaren later, in de jaren 70, werd door onderzoek bekend dat oxytocine meer dan alleen een hormoon was, het bleek namelijk ook een neurotransmitter. Deze ontdekking was het begin van een golf van onderzoek over de rol van oxytocine in het lichaam.

Waar het vandaan komt

Oxytocine wordt geproduceerd in de hypothalamus, een onderdeel van je hersenen. Van daaruit wordt het getransporteerd naar en afgescheiden door de hypofyse, aan de basis van de hersenen. In de hersenen wordt het in kleine hoeveelheden vrijgegeven, als je iets eenvoudigs doet zoals kussen, knuffelen of aanraken van je partner. Zelfs met je hond spelen kan een oxytocinestijging veroorzaken volgens een onderzoek uit 2009 gepubliceerd in het tijdschrift Hormones and Behavior.²

Mensen die verliefd zijn hebben meer oxytocine in het lichaam dan singles die niet verliefd zijn, zo wordt aangetoond door onderzoek. Deze hogere niveaus blijven gedurende ten minste 6 maanden bestaan.³

Betere erecties en orgasmes

Seksuele activiteit stimuleert de afgifte van oxytocine. Het lijkt dan ook een rol te spelen bij erecties en orgasmes. Er is zelfs een verband tussen de concentratie van oxytocine en de intensiteit van het orgasme. Dit zou betekenen dat orgasmes intenser kunnen zijn als je verliefd bent, waar sommige verliefde mensen het over eens zullen zijn.⁴

Intensere emoties, bij jezelf en anderen

In 2014 was er nog een ander onderzoek naar oxytocine. De onderzoekers publiceerden hun bevindingen in het tijdschrift Emotion, waarin werd gesteld dat mensen de gezichtsuitdrukking van emoties in anderen intenser zagen nadat ze oxytocine toegediend hadden gekregen.⁵

Versterkte persoonlijkheidskenmerken

Een onderzoek uit 2011, gepubliceerd in Psychopharmacology, liet zien dat toedienen van oxytocine de zelfperceptie verbetert in sociale situaties en bepaalde persoonlijkheidstrekjes versterkt zoals warmte, vertrouwen, altruïsme en openheid.⁶ Het verbeteren van de zelfperceptie is mogelijk een reden waarom oxytocine positief sociaal gedrag bevordert.

Anti-vreemdgaan?

In 2013 was er een onderzoek, gepubliceerd in PNAS, dat aantoonde dat oxytocine kan helpen mannen trouw te blijven aan hun partners, door de beloningscentra in de hersenen te activeren.⁷ Een ander onderzoek toonde aan dat mannen in relaties die een snufje oxytocinespray binnenkregen verder weg stonden van een aantrekkelijke vrouw dan mannen die geen oxytocine kregen. Dit was alleen het geval bij de mannen met een relatie.

Single mannen zagen geen enkel effect van het hormoon, wat erop duidt dat oxytocine als een anti-vreemdgaan middel kan werken voor mannen die al een relatie met een vrouw hebben.

De invloed op relaties

Hoewel het hormoon geen directe rol speelt in de fysieke aantrekkingskracht, heeft het wel degelijk invloed op je vermogen om iemand te vertrouwen en contact te maken met een ander. Oxytocine heeft dus een indirecte invloed op de beginfase van een relatie, vooral in de fase van ontmoeten en daten. Dat je iemand sneller vertrouwt heeft weer invloed op hoe snel je seks met deze persoon wilt.

Het is jammer genoeg niet alleen rozengeur en maneschijn. In de periode waarin je verliefd bent is het oxytocineniveau het hoogst. De vloedgolf hormonen overspoelt je hersenen met de verliefdheidsgevoelens, maar het versterkt en creëert ook andere gevoelens, zoals jaloezie. Oxytocine kan jaloezie in een relatie veroorzaken maar ook versterken.

Als je je afvraagt waarom je zo jaloers wordt in de verliefdheidsfase dan weet je nu dat het knuffelhormoon daar waarschijnlijk een handje in heeft. Gelukkig heeft dit hormoon veel meer voordelen dan nadelen waardoor je in staat bent om iemand te vertrouwen, een band op te bouwen en betere orgasmes te hebben. Wie wil dat nu niet?