Wat is panseksueel? De verschillen met bi- en polyseksueel

In Nederland is het de normaalste zaak van de wereld om openlijk voor je seksuele geaardheid uit te komen. Dit is echter niet in alle landen even makkelijk. Er zijn mensen die op personen van hetzelfde geslacht vallen, op personen van het andere geslacht en ook op allebei.

Als je alle mogelijkheden bekijkt zullen er veel combinaties mogelijk zijn. Om niet iedereen in een hokje in te delen, zijn er tal van begrippen zoals bijvoorbeeld panseksueel in het leven geroepen.

Wat betekent panseksueel?

Panseksueel staat voor de aantrekkingskracht en het verlangen naar mensen op een emotionele, seksuele of romantische manier. Als je panseksueel bent betekent dit dat je aantrekking voelt tot andere mensen, ongeacht het biologische geslacht van de ander of de genderidentiteit. Dit wil dus zeggen dat je op alle mensen kunt vallen en je ertoe aangetrokken kunt voelen en het niet uitmaakt of het een man of vrouw en of je zelf een man of vrouw bent.

Ook transgenders kunnen aantrekkelijk gevonden worden of als je er zelf eentje bent, maakt dat ook niets uit. Als iemand van origine een man was maar tegenwoordig als vrouw door het leven gaat of als iemand die transgender neutraal is, betekent dit voor iemand die panseksueel is dat deze ook aantrekkelijk gevonden kan worden.

Waar staat panseksueel voor?

Pan is een van oorsprong Grieks woord en betekent alles. Dit dekt meteen ook de lading van het woord panseksualiteit. Dit staat er dus voor dat je je aangetrokken kunt voelen tot ieder ander persoon, ongeacht het geslacht of de genderidentiteit. Bij de aantrekkingskracht die ontstaat is veeleer de ziel of geest van de persoon in kwestie een belangrijk gegeven en niet zozeer de biologische oorsprong of de sekse.

Hoe is het anders dan biseksueel?

Panseksueel doet aan biseksueel denken maar het is niet precies hetzelfde. In het geval van biseksualiteit gaat men ervan uit dat er een bepaalde aantrekkingskracht bestaat jegens zowel mannen als vrouwen. Bij panseksualiteit wordt deze tweedeling tussen de geslachten niet gemaakt en kan iemand zich ook aangetrokken voelen tot een ander die niet tot een van de twee geslachten behoort en dus buiten deze indeling valt.

^{Panseksueel kleuren en vlag}

Panseksueel en biseksueel

Het voorvoegsel bi kent ook een Griekse oorsprong en staat voor twee. De begrippen biseksualiteit en panseksualiteit worden nog wel eens door elkaar gebruikt maar ze staan niet exact voor hetzelfde. Omdat de term biseksueel bekender is wordt deze doorgaans meer gebruikt, maar het kan een soort beperking opleveren omdat je uitgaat van een tweedeling tussen de seksen hetgeen bij panseksualiteit niet altijd het geval is.

Veel mensen beschouwen zichzelf als biseksueel en noemen zich ook zo, maar dat wil niet bij iedereen zeggen dat ze niet op ‘andere’ personen dan een van de twee seksen kunnen vallen. Ze kunnen zich bijvoorbeeld ook aangetrokken kunnen voelen tot transgenders.

Polyseksueel

Een derde benaming die gebruikt wordt is polyseksualiteit. Ook hierbij is een klein verschil te noemen met panseksualiteit en biseksualiteit. Het voorvoegsel poly, wederom van Griekse oorsprong, betekent veel. Mensen die polyseksueel zijn kunnen zich aangetrokken voelen tot verschillende geslachten, maar dit hoeven niet per definitie alle geslachten te zijn. Daardoor verschilt het van panseksualiteit waarbij alle geslachten en genderidentiteiten in aanmerking komen.

Hoe zit het met seksueel fluïde?

Een begrip dat tegenwoordig veel gebezigd wordt is seksueel fluïde. Dit betekent dat je seksuele aantrekking naar een ander persoon kan veranderen met de tijd. Zo kun je je bijvoorbeeld in je jeugd meer aangetrokken voelen tot personen van het andere geslacht, terwijl je in latere jaren meer voelt voor mensen van hetzelfde geslacht. Andersom kan natuurlijk ook of tot beide seksen of andere identiteiten.

Hoe het ook zij, seksueel fluïde betekent dat je gevoelens kunt hebben voor iemand anders op seksueel, romantisch of emotioneel gebied die met de loop der tijd kunnen veranderen. Het is geen vaststaand gegeven, maar een continuüm dat kan variëren.

“Many persons do not want to believe that there are gradations in these matters from one to the other extreme.” – Sexual Behavior of the Human Female (1953)

Voor veel mensen geldt dat ze niet in een bepaald afgebakend hokje te plaatsen zijn en als je uitgaat van het begrip seksueel fluïde is dat ook niet nodig. Dan gaan mensen over de grenzen van het hokje heen en vormt de seksuele kant geen beperking door iemand in een bepaald vakje te drukken waar hij of zij niet precies in past.

Heteroflexibel en homoflexibel

Tenslotte worden tegenwoordig ook vaak de begrippen heteroflexibel en homoflexibel gebruikt. In het eerste geval houdt dit in dat iemand zich hoofdzakelijk aangetrokken voelt tot iemand van de andere sekse en in mindere mate tot iemand van dezelfde sekse.

Het begrip homoflexibel houdt in dat je je hoofdzakelijk aangetrokken voelt tot iemand van dezelfde sekse maar ook tot mensen van het andere geslacht, hetzij in mindere mate. De aantrekkingskracht kan uitgaan naar beide geslachten maar omdat het flexibel is kan het ook veranderen in de loop der tijd.

En heteroseksueel?

Heteroseksueel is een begrip dat veel gebruikt wordt en waaronder gemakshalve iedereen geschaard wordt die een aantrekkingskracht voelt tot mensen van het andere geslacht. In de praktijk zullen veel mensen waarschijnlijk zeggen dat ze heteroseksueel zijn en op het andere geslacht vallen, maar uit diverse onderzoeken blijkt dat de meeste mensen biseksueel zijn en dat dit ook nog eens kan variëren in de loop der tijd.

Mensen zijn moeilijk in een hokje te stoppen waar ze precies inpassen en waarbij ze aan alle kenmerken die daarbij horen voldoen. Nagenoeg zo’n 10% van alles mensen is volledig heteroseksueel of homoseksueel te noemen, maar dat is dus niet zoveel als mensen zullen denken.

Veel mensen zullen er ook niet eens over nadenken waar ze eigenlijk bij horen, maar het is een belangrijk gegeven dat er landen zijn waar er niet of nauwelijks over gesproken kan of mag worden. In dergelijke landen wordt snel gezegd dat iemand heteroseksueel is omdat homoseksualiteit verboden is. Of iemand dit nu ook werkelijk volledig is, is natuurlijk een geheel andere kwestie.

Bepaal voor jezelf wat je bent

Als je zelf worstelt met je seksualiteit kan het best wel eens moeilijk zijn om te bepalen waar je nu precies bij hoort of liever gezegd, wat voor gevoelens ten opzichte van andere personen je hebt. Om er meer over te weten te komen kun je informatie opzoeken, maar is het ook zeker zinvol om er met andere mensen over te praten.

Dit kan bijvoorbeeld met familie of vrienden zijn maar als zij er niet voor openstaan als iemand net even wat anders is kun je ook terecht bij speciale hulpverleners of mensen die net als jij zijn. Zij kunnen je helpen je eigen identiteit te bepalen zodat jij lekker in je vel komt te zitten en keuzes kunt maken, ook op seksueel en emotioneel gebied, die bij je passen en waarvan jij gelukkig wordt.