Oogcontact maken: de wetenschap achter de blikken die kruisen

Het is het onmisbare element in elke romantische Hollywood-film: de adembenemende reactie van twee mensen wiens blikken kruisen in een overvolle kamer. Maar als je denkt dat deze sprookjesachtige situaties zich alleen voordoen op het witte doek, dan heb je het mis.

Je hebt het ongetwijfeld zelf ook een keer meegemaakt: dat je in een drukke kamer oogcontact maakt met iemand anders. En terwijl je wilt wegkijken duurt het toch echt wat langer dan normaal.

Het is alsof de tijd stilstaat: de omgeving kleurt grijs en alles en iedereen beweegt in slow-motion om de ander heen. Het is een tijdelijke connectie van de zielen. Je weet dat de ander naar jou kijkt en andersom weet de ander dat ook van jou. En dat is precies zoals de iconische scènes die je kent van televisie, alleen speel je nu zelf de hoofdrol.

Jammer genoeg is oogcontact niet altijd zo opwindend. En vaak doe je het gedachteloos en instinctief. Je maakt immers niet alleen oogcontact met de ‘liefde van je leven’ en liefde op het eerste gezicht maak je ook niet iedere dag mee. In plaats daarvan heb je maak je oogcontact met veel meer mensen, ook de mensen waar je niets mee hebt.

Oogcontact is een ‘normaal’ onderdeel van de non-verbale communicatie. Je maakt er inschattingen mee en doet aannames over hoe iemand is. En dat doe je meerdere keren per dag. Je kijkt weg als je een meningsverschil hebt en maakt langer oogcontact als je interesse hebt in wat iemand te vertellen heeft.

Waarom oogcontact maken?

Als het om dating en relaties gaat is oogcontact maken een vaardigheid waar iedereen eigenlijk aan zou moeten werken. Want het maken van oogcontact levert aantoonbaar een aantal ongelooflijke voordelen op voor de ‘kijker’. Talloze onderzoeken hebben aangetoond dat mensen die sterk zijn in het maken van oogcontact worden gezien als:

• Knapper en aantrekkelijker
• Sympathieker en met een warmere persoonlijkheid
• Dominanter en krachtiger
• Beter gekwalificeerd en competenter
• Eerlijker en betrouwbaarder
• Meer zelfvertrouwen en emotioneel stabiel

Kortom, meer oogcontact maken met anderen kan je helpen in allerlei facetten van het leven en in alle interacties die je hebt met andere mensen. Tijdens een sollicitatiegesprek, maar ook tijdens het flirten. Want laten we eerlijk zijn; anderen die je als aantrekkelijker, betrouwbaarder en zelfverzekerder bestempelen, dat is vrijwel nooit een nadeel.

Het zijn juist de positieve eigenschappen waarmee je indruk maakt en mensen voor je wint. En dat allemaal door wat langer naar iemand te kijken en de blik vast te houden als je contact maakt.

Wat 9 onderzoeken vertellen over oogcontact maken

Wetenschappers zijn er langer van bewust dat oogcontact een speciale en krachtige manier van communiceren is. Zij hebben dan ook al vele onderzoeken uitgevoerd waarin deelnemers elkaar aankijken, om vervolgens achteraf vragen te stellen over deze ervaring. En dankzij deze onderzoeken weten we nu steeds beter wat het effect is van oogcontact.

De intrigerende bevindingen van al deze psychologen en neurowetenschappers onthullen veel over de kracht ervan, inclusief wat je ogen weggeven en hoe je denkt over degene die je blik beantwoordt door recht in je ogen terug te kijken. Dit zijn een aantal bekende onderzoeken over het maken van oogcontact.

1. Oogcontact versterkt het vertrouwen

Oogcontact kan ervoor zorgen dat iemand je meer vertrouwt als ze het al met je eens zijn, of je minder geloven als ze het al niet met je eens waren. Dit is de conclusie van een onderzoek uit 2002 dat uitgevoerd is door de universiteit van Freiburg in Duitsland. Als iemand je mening deelt, dan kan oogcontact maken helpen om deze persoon nog verder aan je zijde te krijgen. En het kan mensen dus ook meer openstellen voor je ideeën, zodat overtuigen makkelijker is.¹

2. Je onthoudt meer van het gesprek

Een feitje om te onthouden: als je wilt dat iemand je woorden onthoudt, maak dan oogcontact. Dit kwam naar voren in een onderzoek uit 2006 van de Universiteit van Wolverhampton en Stirling. De wetenschappers analyseerden deelnemers aan een videogesprek en ontdekten dat slechts 30% van de tijd oogcontact maken mensen beter in staat stelt om je woorden te onthouden.²

Met andere woorden, wil je een blijvende indruk maken op je date? Zoek het oogcontact op en houdt het vast: 20 seconden per minuut is voldoende. Maar doe dit niet 20 seconden achter elkaar, want dan is het geen oogcontact maken, maar staren.

3.3 seconden voor het ongemakkelijk wordt

3. De 3.3 seconden grens

Het is behoorlijk ongemakkelijk als iemand je lang aankijkt. Kijk iemand voor 20 seconden aan en waarschijnlijk wordt de politie gebeld. Maar wat is dan de grens? Wanneer wordt oogcontact ongemakkelijk? Onderzoek toont aan dat oogcontact na 3.3 seconden al vervelend wordt, dat ontdekten onderzoekers van de University College Londen.³

In dit onderzoek werden 498 bezoekers van het London Science Museum gevraagd videoclips te bekijken van acteurs en actrices die hen recht in de ogen aankeken. En als dit hen wat te veel werd, omdat het ongemakkelijk begon te worden, moesten ze op een rode knop drukken. Gemiddeld vonden de deelnemers dat het oogcontact na 3.3 seconden ongemakkelijk begon te worden, waarna ze hun blik afwenden om het oogcontact te verbreken.

Bron: GIPHY

4. Oogcontact vergroot de eerlijkheid

Wanneer je geconfronteerd wordt met oogcontact, dan ben je eerlijker. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Tufts. De deelnemers werden in een telefooncel geplaatst om daar een dubbeltje te vinden. En als ze het vonden dan kwam een vreemde dit net gevonden dubbeltje opeisen, bewerend dat het geld van hen was.⁴

De conclusie van dit onderzoek was dat de deelnemers eerder geneigd waren het dubbeltje terug te geven als de vreemdeling direct oogcontact maakte. Met andere woorden, direct oogcontact maken helpt je om anderen eerlijk tegen je te laten zijn.

In een ander onderzoek wordt bovendien aangetoond dat je geloofwaardiger bent als je mensen in de ogen aankijkt.⁵ Aan de andere kant, als je oogcontact vermijdt, dan word je als oneerlijk beschouwd.⁶

6. Meer oogcontact maken maakt je intelligenter

Psychologen van de Northeastern University vroegen deelnemers aan het onderzoek om video’s van 5 minuten te bekijken. Daarin zagen zij stellen die met elkaar aan het kletsen waren en vervolgens mochten ze de intelligentie van de onbekende stellen beoordelen. Dit onderzoek wijst uit dat mensen die meer oogcontact maken met hun gesprekspartner, vooral tijdens het praten, en in mindere mate tijdens het luisteren, over het algemeen als intelligenter worden beschouwd.⁸

7. Je bent meer bewust van je gedrag

Onderzoekers van de Universiteit van Parijs ontdekten dat mensen meer op zichzelf zijn gericht, en zich bewust zijn van hun gedrag, wanneer anderen oogcontact met hen maken. Je bent dus meer met jezelf bezig als iemand oogcontact met je maakt. En dit zelfbewustzijn kan een positieve invloed hebben op hoe je in sociale situaties met anderen omgaat.⁹

8. Het creëert aantrekkingskracht

Onderzoekers van de Universiteit van Aberdeen in Schotland vonden hard bewijs dat een glimlach in combinatie met oogcontact aantrekkingskracht creëert. Zij combineerden bijna identieke foto’s van computergegenereerde gezichten, lachend of met uitdrukking van afschuw. Beide foto’s werden in twee varianten aan de deelnemers getoond, van elkaar verschillend in de kijkrichting van de irissen: recht naar de kijker of naar de zijkant.¹⁰

Enkele honderden studenten mochten de gezichten op aantrekkelijkheid en aantrekkingskracht  beoordelen. Zowel mannen als vrouwen vonden de gezichten die recht naar hen keken, dus de foto’s die oogcontact maken, aantrekkelijker en sympathieker. Dit was zelfs van toepassing op de gezichten die ergens van walgen, hoewel er wel grotere voorkeur was voor glimlachen.

Bron: GIPHY

9. Oogcontact is een trigger voor verliefdheid

In het vakblad Journal of Research in Personality werd in 1989 een onderzoek gepubliceerd met de titel “Looking and loving: The effects of mutual gaze on feelings of romantic love.”¹¹ De onderzoekers wilden erachter komen wat het effect van oogcontact was op de gevoelens van liefde, als twee vreemden elkaar aankijken.

In het onderzoek werden twee vreemden, met een ander geslacht, gevraagd om twee minuten in elkaars ogen te kijken. En ter vergelijking kregen de deelnemers ook opdrachten om naar elkaars handen te kijken en te tellen hoe vaak de ander knipperde met de ogen.

De resultaten van dit onderzoek laten zien dat oogcontact maken een behoorlijke impact heeft op wat je voor iemand voelt. In sommige gevallen was het oogcontact gedurende de opdracht voldoende om gepassioneerde gevoelens voor elkaar te creëren. En dit is slechts een van de onderzoeken die aantoont dat oogcontact een krachtige stimulator is van liefde en genegenheid.

Wanneer je iemand recht in de ogen kijkt, produceert het lichaam van deze persoon een chemische stof genaamd fenylethylamine, waardoor de persoon zich verliefd kan voelen. Als je iemand verliefd op je wilt laten worden, is in hun ogen kijken dus een van de eerste dingen die je moet doen.

Ogen zijn de vensters van je ziel?

Je ogen onthullen je gedachten en gevoelens. Dat wordt tenminste bedoeld met het spreekwoord ‘de ogen zijn de spiegels van de ziel’. Nu kun je je ware gedachten niet letterlijk uitlezen in de irrissen en pupillen, maar ze ontmaskeren wel heel veel over wat je denkt en voelt.

Niet voor niets hebben we in de Nederlandse taal allerlei uitdrukkingen die verwijzen naar de ogen. Wanneer je wilt opvallen, omdat je je real-life match zojuist voorbij zag lopen, dan wil je ‘in het oog lopen’. Je wil dat je opgemerkt wordt en daarom ‘spring je in het oog’. Het voelt misschien zelfs wat als liefde op het eerste gezicht, want vanaf de eerste blik ‘had je een oogje op’ deze persoon. En dat je je de persoon nog helemaal niet kent, dat maakt helemaal niet uit, want ‘het oog wil ook wat’.

Maar het gaat nog verder, omdat we ook uitdrukkingen hebben waarbij je ogen vertellen over wat je voelt en denkt. Zo word je wordt verleid door slaapkamerogen, fonkelen je ogen als je verliefd bent en kijk je iemand aan met argusogen; de ogen laten zien wie je bent. En door oogcontact te maken laat je dat stukje van jezelf wat beter zien.

Je kunt namelijk nog zo goed je ware gedachten proberen te verbergen, dankzij een ingewikkelde combinatie van lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen kunnen alsnog anderen ontcijferen waar je aan denkt. Niets voor niets zeggen we immers: “de ogen liegen niet.”

Aantrekkelijke ogen tip

Oogcontact maken draait niet alleen om de tijd dat je elkaar aankijkt. Het gaat om de manier waarop je dat doet, en hoe je ogen eruit zien. Wat we nu weten is dat je ogen er aantrekkelijker uitzien als de pupillen wijd zijn. Als kinderen hebben we allen wijde pupillen, maar als we ouder worden dan worden ze nauwer. Maar dit is in het algemeen; je kunt er zelf invloed op uitoefenen, om je ogen aantrekkelijker te maken.

Misschien denk je meteen aan xtc, de partydrug die je pupillen verwijd, maar het kan veel makkelijker. De pupillen worden namelijk ook breder als je naar iets kijkt dat je leuk vindt, of als je aan iets prettigs denkt en het bijna voor je ziet. Wil je dus een signaal van interesse versturen met ogen? Gebruik dan deze simpele truc als je iemand recht in de ogen aankijkt; kijk naar iets dat je heel leuk vindt, en dan recht in de ogen van degene met wie je praat.