46 tekenen van emotioneel misbruik in een relatie om zelf te testen

Het komt voor in ongezonde relaties en het is desastreus voor je zelfvertrouwen; emotioneel misbruik. Als het om deze vorm van misbruik gaat hebben mensen de neiging om te denken dat het een groot ‘grijs gebied’ is.

Je weet dat het te maken heeft met de slechte behandeling van een partner, zoals beledigingen en publieke vernederingen, maar wat het precies betekent? Fysieke mishandeling is eenvoudig te herkennen, maar wat geeft de bevestiging dat het om emotionele mishandeling gaat?

Wat is emotioneel misbruik?

De term emotioneel misbruik komen we steeds vaker tegen, ook wel geestelijke of psychische mishandeling genoemd.¹ Hoewel het geen fysieke littekens achterlaat, kan het een enorme invloed hebben op je zelfvertrouwen en zelfrespect. Als je ermee te maken krijgt dan wil iemand je bang maken, controleren of isoleren.²

Je wordt blootgesteld aan gedrag dat kan resulteren in een depressie, psychologisch trauma, angst of posttraumatische stressstoornis. Het levert spanningen op die kunnen leiden tot psychische klachten. Dit is wat zoal onder de noemer ‘emotioneel misbruik’ valt.

• Verbaal geweld zoals tegen je schreeuwen of vloeken.
• Afwijzen door te doen alsof je niet bestaat of er niet toe doet.
• Eigenwaarde verminderen door je een bijnaam te geven, vertellen dat je dom bent of in het openbaar in verlegenheid brengen.
• Angst veroorzaken waardoor je je bang, geïntimideerd of bedreigd voelt.
• Isoleren door je bewegingsvrijheid te beperken en contacten te verbieden.
• Financiële afhankelijkheid creëren door je geld te controleren of in te houden
• Pesten door je herhaaldelijk te beledigen en dingen zeggen die je pijn doen.

Mannen worden in het klassieke scenario van emotionele mishandeling als de misbruiker gezien, terwijl vrouwen als het slachtoffer worden bestempeld.³ Recente onderzoeken hebben echter aangetoond dat vrouwen, net zo goed als mannen, de misbruiker kunnen zijn.⁴ Het staat bekend als een vorm van misbruik in liefdesrelaties, maar het zijn niet alleen liefdespartners die het doen. Het kan ook een verzorger, ouder of zakenpartner zijn die het bij je doet. Dit kan gebeuren zonder dat je het beseft.

Het is moeilijk te herkennen

In sommige gevallen is noch de misbruiker, noch jezelf er volledig van bewust dat het gebeurt, maar uiteindelijk brengt het je wel behoorlijke schade toe. Dat komt omdat het voor veel mensen moeilijk te herkennen is. Een klap in je gezicht, een duw tegen de muur; het is duidelijk een geval van fysieke mishandeling. Maar hoe zit met emotionele mishandeling?

Fysieke mishandeling herkent iedereen direct, maar dat is niet het geval voor emotioneel misbruik. Het sluipt er vaak in. Je hebt het niet door omdat je er beetje bij beetje ingezogen wordt. Het begint met een misplaatst grapje wat geleidelijk overgaat op dagelijkse vernederingen. De gevallen van emotioneel misbruik worden daardoor snel over het hoofd gezien. Als je vermoedt dat je met emotioneel misbruik te maken hebt dan is het handig dat je weet waar je op moet letten.

46 tekenen van emotioneel misbruik

Heb je het gevoel dat je het slachtoffer zou kunnen zijn van emotionele mishandeling in je relatie? Dan is het goed dat je deze tekenen in je opneemt. Het is namelijk belangrijk dat je de signalen en tekenen in een vroeg stadium herkent, om verdere escalatie te voorkomen. Dit zijn 46 tekenen waar je emotioneel misbruik aan kunt herkennen.

1. Je partner verwaarloost je om je te straffen.
2. Je partner speelt geregeld het slachtoffer.
3. Je partner toont geen medeleven of mededogen.
4. Je partner negeert je gevoelens, lijkt er niets om te geven.
5. Je partner verwijst het misbruik naar fabeltjesland als je het erover wilt hebben.
6. Je partner ziet je als een verlengstuk van zichzelf en niet als een individu.
7. Je partner schuift de schuld graag op iemand anders.
8. Je partner neemt geen verantwoordelijk voor de eigen daden.
9. Je bent emotioneel meestal niet beschikbaar.
10. Je partner geeft je steken onder de gordel.
11. Je partner geeft je de schuld van zijn of haar problemen of het ongeluk dat ze hebben.
12. Je partner deelt zonder je toestemming persoonlijke informatie met anderen.
13. Je partner ontkent het gedrag als je hem of haar ermee confronteert
14. Je hebt te maken met subtiele bedreigingen.
15. Je partner maakt negatieve opmerkingen over je gedrag.
16. Je grenzen worden herhaaldelijk overschreden.
17. Je ontvangt excuses voor het gedrag maar het gedrag verandert niet.
18. Je partner verontschuldigt zich juist nooit voor het gedrag.
19. Je wordt zelf gekleineerd of je prestaties, ambities en dromen.
20. Je partner begint snel te pruilen om je aandacht te krijgen.
21. Je partner geeft je geregeld de stiltebehandeling.
22. Je krijgt bijnamen die beledigend of denigrerend zijn.
23. Je partner controleert alles wat je doet.
24. Je hebt altijd ongelijk, je partner heeft altijd gelijk.
25. Je hebt geen controle over het geld dat je zelf verdient.
26. Je hebt toestemming nodig als je zelfstandig een beslissing wilt nemen.
27. Je kunt nergens naartoe gaan zonder het je partner te vragen.
28. Je partner corrigeert je voor je gedrag.
29. Je wordt als een kind behandeld.
30. Je wordt beschuldigd van dingen waarvan je weet dat ze niet waar zijn.
31. Je ideeën, suggesties, of meningen worden genegeerd.
32. Je partner wil niets van je behoeften weten.
33. Je hebt stressklachten.
34. Je partner laat je weten dat je de pijn die je voelt verdient.
35. Je hebt regelmatig te maken met afkeurende of minachtende blikken of lichaamstaal.
36. Je wordt beledigd of gekleineerd in het bijzijn van anderen.
37. Je partner gebruikt seks, of de onthouding ervan, als een manier om je te beheersen.
38. Je partner kan niet tegen kritiek, zelfs als het positieve kritiek is.
39. Je partner gebruikt sarcasme om je een slecht gevoel te geven.
40. Je wordt regelmatig gewezen op je gebreken, fouten of tekortkomingen.
41. Je kunt door wat je partner tegen je zegt niet meer op je eigen oordeel vertrouwen.
42. Je voelt je schuldig over hoe je relatie ervoor staat, maar je weet niet waarom.
43. Je voelt je waardeloos.
44. Je partner liegt bewust tegen je om je te verwarren (gaslighting).
45. Je partner dreigt je te verlaten en geeft je de schuld ervan.
46. Je partner dreigt zichzelf iets aan te doen en dat komt door jou.

De tekenen en gevolgen van psychologisch misbruik komen terug in de relaties van de meeste mensen. Misschien herken je iets uit je eigen relatie, maar dat betekent niet meteen dat er sprake is van misbruik. Sommige van deze tekenen komen zelfs voor in gelukkige relaties. Niemand is perfect en misschien heb je zelf ook ooit één van de tekenen van misbruik vertoond. Maar vergis je niet, de gevolgen van deze vorm van mishandeling is vaak nog erger dan de fysieke variant.

Komen veel van deze tekenen terug in je relatie? Afgezien van de negatieve invloed op je gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen kan emotioneel misbruik je depressief, angstig en zelfs suïcidaal laten voelen.⁵ Voorkom dat het uit de hand loopt en praat erover met een hulpverlener als je denkt het slachtoffer te zijn van emotioneel misbruik.