‘Je doet ook altijd alles verkeerd!’ Het is niet de eerste keer dat je partner dit tegen je zegt. Sterker nog, deze zin lijkt deel uit te maken van een herhalend patroon in jullie relatie. Terwijl die woorden nog nagalmen in de kamer, voel je de spanning opkomen. Je hart bonst in je keel en je vraagt je af hoe je in deze situatie bent beland.
Je probeert te begrijpen wat er aan de hand is. De constante kritiek, vernederende opmerkingen en de voortdurende pogingen om je te controleren: het lijkt een slechte gewoonte te zijn geworden. Je doet je best om de puzzelstukjes van deze verwarrende situatie in elkaar te passen. Maar dan kom je plotseling tot het besef dat het niet alleen een gevoel van ongemak is: het kan ook emotioneel misbruik zijn. Ben je misschien het slachtoffer van emotioneel misbruik in je relatie?
Wat betekent emotioneel misbruik?
Emotioneel misbruik, dat ook wel geestelijke of psychische mishandeling wordt genoemd, is een term die steeds vaker opduikt. Hoewel het geen fysieke littekens achterlaat, kan het aanzienlijke invloed uitoefenen op je zelfvertrouwen en eigenwaarde. Het draait allemaal om iemand die probeert je bang te maken, te controleren of te isoleren, en dat is verre van gezond.
Wat wil jij?
"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."
Wanneer je geconfronteerd wordt met emotioneel misbruik, loop je het risico om te worden blootgesteld aan gedrag dat kan leiden tot depressie, psychologisch trauma, angst of zelfs een posttraumatische stressstoornis. Het creëert spanningen die uiteindelijk kunnen resulteren in ernstige psychische problemen. Dit is wat zoal onder de noemer ‘emotioneel misbruik’ valt.
- Verbaal geweld zoals tegen je schreeuwen of vloeken.
- Afwijzen door te doen alsof je niet bestaat of er niet toe doet.
- Eigenwaarde verminderen door je een bijnaam te geven, vertellen dat je dom bent of in het openbaar in verlegenheid brengen.
- Angst veroorzaken waardoor je je bang, geïntimideerd of bedreigd voelt.
- Isoleren door je bewegingsvrijheid te beperken en contacten te verbieden.
- Financiële afhankelijkheid creëren door je geld te controleren of in te houden
- Pesten door je herhaaldelijk te beledigen en dingen zeggen die je pijn doen.
Traditioneel wordt emotioneel misbruik vaak gezien als iets waarbij mannen de misbruikers zijn en vrouwen de slachtoffers, zoals je wellicht hebt gehoord in oude verhalen. Maar recent onderzoek heeft aangetoond dat zowel mannen als vrouwen in de rol van misbruiker kunnen belanden. Het kan voorkomen in liefdesrelaties, maar ook buiten die context, bijvoorbeeld tussen verzorgers, ouders, of zelfs zakenpartners, zonder dat je het meteen doorhebt.
Het is moeilijk te herkennen
Soms is het gewoon lastig te doorgronden, zowel voor de persoon die het doet als voor jou. Maar uiteindelijk kan het behoorlijke schade aanrichten. Dat komt doordat het vaak behoorlijk onopvallend is. Een klap in het gezicht of een duw tegen de muur, daar twijfelt niemand over – dat is fysiek geweld. Maar emotioneel misbruik? Dat is een ander verhaal.
Fysieke mishandeling valt direct op, maar emotioneel misbruik sluipt vaak langzaam binnen. Het begint met een schijnbaar onschuldige opmerking, maar voor je het weet, word je dagelijks vernederd. De gevallen van emotioneel misbruik worden daardoor snel over het hoofd gezien. Als je het vermoeden hebt dat je met emotioneel misbruik te maken hebt, is het belangrijk om te weten waar je op moet letten.
46 tekenen van emotioneel misbruik
Heb je het gevoel dat je mogelijk te maken hebt met emotioneel misbruik in je relatie? Dan is het verstandig om deze signalen goed in je op te nemen. Het is namelijk van groot belang om de aanwijzingen vroegtijdig te herkennen, zodat verdere escalatie voorkomen kan worden. Dit zijn 46 signalen waaraan je emotioneel misbruik kunt herkennen.
1. Je partner verwaarloost je om je te straffen
Het lijkt soms alsof je partner een meester is in het geven van de stiltebehandeling. Als je merkt dat je vaak wordt genegeerd of buitengesloten, kan het zijn dat dit een vorm van emotionele straf is. Het is alsof je in een wachtkamer zit, terwijl je partner de afstandsbediening van jullie relatie vasthoudt.
2. Je partner speelt geregeld het slachtoffer
Het lijkt wel alsof je partner een hoofdrol heeft in zijn of haar eigen dramaserie. Je partner klaagt over alles en wijst met de vinger naar iedereen, behalve zichzelf. Het lijkt erop dat je partner nooit verantwoordelijkheid neemt voor de eigen acties.
3. Je partner toont geen medeleven of mededogen
Als je door een moeilijke tijd gaat, lijkt het alsof je partner er gewoon geen interesse in heeft. Je verwacht geen medelijden, maar een beetje begrip zou fijn zijn. Maar helaas, empathie is in deze relatie een schaars goed.
4. Je partner negeert je gevoelens
Wanneer je je kwetsbaar opstelt en je gevoelens deelt, worden ze vaak gewoon genegeerd. Je partner lijkt er niets om te geven.
5. Je partner verwijst het misbruik naar fabeltjesland
Probeer je je partner ter verantwoording te roepen voor zijn of haar gedrag? Dan lijkt het alsof je een sprookje zit te vertellen. Je partner doet alsof ze geen idee hebben waar je het over hebt en wijzen je beschuldigingen simpelweg af.
6. Je partner ziet je als een verlengstuk van zichzelf en niet als een individu
In je relatie lijkt het alsof je partner je beschouwt als een soort marionet die ze kunnen manipuleren naar hun eigen wensen. Je eigen identiteit lijkt steeds meer te vervagen terwijl je partner de touwtjes strak in handen houdt.
7. Je partner schuift de schuld graag op iemand anders
Het lijkt wel alsof je partner een professionele schuldverschuiver is. Elke keer dat er iets misgaat, vinden ze wel een manier om de verantwoordelijkheid bij anderen te leggen. Vooral bij jou. Het is nooit hun fout.
8. Je partner neemt geen verantwoordelijkheid voor eigen daden
Wanneer er iets misgaat, lijkt het alsof je partner een onzichtbare mantel van verantwoordelijkheid draagt die ze nooit willen aantrekken. Ze ontwijken de gevolgen van hun acties alsof het de pest is.
9. Je bent emotioneel meestal niet beschikbaar
Je voelt je alsof je emotioneel op slot zit. Elke keer als je probeert te praten of je gevoelens uit te drukken, stuit je op een muur. Het lijkt wel alsof je partner je niet toelaat om over je emoties te praten.
10. Je partner geeft je steken onder de gordel
In deze relatie lijkt het alsof je voortdurend op je hoede moet zijn voor de snijdende opmerkingen van je partner. Ze weten precies welke knoppen ze moeten indrukken om je pijn te doen.
11. Je partner geeft je de schuld van zijn of haar problemen
Het lijkt wel alsof je partner jou als zondebok gebruikt voor alles wat er fout gaat in hun leven. Ze wijzen met de vinger naar jou als de bron van al hun problemen.
12. Je partner deelt zonder je toestemming persoonlijke informatie met anderen
Je hebt gemerkt dat je partner jouw persoonlijke verhalen en geheimen met anderen deelt, zonder dat je hiermee instemt. Het voelt als een inbreuk op je privacy.
13. Je partner ontkent het gedrag als je hem of haar ermee confronteert
Als je het moedige besluit neemt om je partner te confronteren over hun gedrag, doen ze alsof ze van niets weten. Ze draaien de situatie om en maken jou tot de slechterik.
14. Je hebt te maken met subtiele bedreigingen
Het lijkt wel alsof je partner een meester is in het geven van sluipende bedreigingen. Ze weten precies hoe ze je bang kunnen maken zonder direct gewelddadig te worden.
15. Je partner maakt negatieve opmerkingen over je gedrag
Soms lijkt het wel alsof je partner een Excel-sheet bijhoudt van al je fouten en tekortkomingen, en je partner schroomt niet om deze opmerkingen te gebruiken om je zelfvertrouwen te ondermijnen.
16. Je grenzen worden herhaaldelijk overschreden
Je hebt duidelijke grenzen gesteld, maar het lijkt wel alsof je partner er een sport van maakt om ze keer op keer te overschrijden. Het voelt alsof je geen recht hebt op je eigen ruimte en wensen.
17. Je ontvangt excuses voor het gedrag, maar het gedrag verandert niet
Soms verontschuldigt je partner zich, maar dat is meestal van korte duur. Het gedrag dat je pijn doet, lijkt nooit echt te veranderen. Het is alsof de excuses gewoon een tijdelijke pleister zijn.
18. Je partner verontschuldigt zich juist nooit voor het gedrag
Het kan ook andersom zijn, wanneer het lijkt alsof je partner een allergie voor excuses heeft. Je partner weigert niet alleen verantwoordelijkheid te nemen, maar bied ook geen excuses aan. Het voelt alsof je recht hebt op een verontschuldiging, maar die krijg je nooit.
19. Je wordt zelf gekleineerd of je prestaties, ambities en dromen
Je partner heeft er een hobby van heeft gemaakt om je te vertellen hoe onbekwaam je bent. Ze dempen je enthousiasme voor je doelen en dromen keer op keer.
20. Je partner begint snel te pruilen om je aandacht te krijgen
Het lijkt wel alsof je partner een dramaqueen is die elk moment aangrijpt om aandacht te eisen. Je partner trekt zich terug en gedraagt zich als een verwend kind om je te manipuleren.
21. Je partner geeft je geregeld de stiltebehandeling
De kille stilte lijkt in deze relatie een veelvoorkomend fenomeen. Je partner gebruikt het als een strafmiddel, en je voelt je geïsoleerd en buitengesloten.
22. Je krijgt bijnamen die beledigend of denigrerend zijn
Je partner lijkt een talent te hebben voor het verzinnen van beledigende bijnamen voor jou. Deze worden gebruikt om je zelfrespect te ondermijnen.
23. Je partner controleert alles wat je doet
Je partner gedraagt zich als een privédetective die constant in de gaten houdt wat je doet, waar je bent en met wie je omgaat. Ze willen totale controle over je leven.
24. Je hebt altijd ongelijk, je partner heeft altijd gelijk
Het lijkt wel alsof je partner een patent heeft op gelijk hebben. Ze wijzen je er voortdurend op dat ze gelijk hebben en jij het bij het verkeerde eind hebt.
25. Je hebt geen controle over het geld dat je zelf verdient
Hoewel je je eigen geld verdient, lijkt het alsof je partner de financiële touwtjes strak in handen heeft. Je moet om geld vragen alsof je een kind bent.
26. Je hebt toestemming nodig als je zelfstandig een beslissing wilt nemen
Het lijkt wel alsof je partner je als een kind behandelt dat niet in staat is om volwassen beslissingen te nemen. Je moet altijd om hun goedkeuring vragen.
27. Je kunt nergens naartoe gaan zonder het je partner te vragen
In je relatie is je partner een permanente tag-along. Ze verwachten dat ze altijd deel uitmaken van je plannen, zodat dat je niets zelfstandig kunt ondernemen.
28. Je partner corrigeert je voor je gedrag
Het lijkt alsof je partner een leraar is die constant je gedrag moet corrigeren. Ze laten je voelen alsof je altijd iets verkeerd doet.
29. Je wordt als een kind behandeld
In plaats van als een gelijkwaardige partner te worden behandeld, lijkt het wel alsof je partner je als een kind behandelt. Ze nemen de rol van ouder aan in de relatie.
30. Je wordt beschuldigd van dingen waarvan je weet dat ze niet waar zijn
Je partner lijkt een meester te zijn in het verzinnen van valse beschuldigingen. Ze proberen je schuldig te laten voelen voor dingen waar je geen deel van hebt.
31. Je ideeën, suggesties, of meningen worden genegeerd
Het lijkt wel alsof je partner een filter heeft waardoor al jouw ideeën en meningen direct in de prullenbak belanden. Ze luisteren gewoon niet naar wat je te zeggen hebt.
32. Je partner wil niets van je behoeften weten
Je hebt geprobeerd je behoeften en verlangens te uiten, maar het lijkt alsof je partner er gewoon geen interesse in heeft. Jouw geluk is niet hun prioriteit.
33. Je hebt stressklachten
De constante spanning in je relatie heeft invloed op je welzijn. Je voelt je vaak gestrest, onrustig en onzeker.
34. Je partner laat je weten dat je de pijn die je voelt verdient
Het lijkt wel alsof je partner je probeert te overtuigen dat je de emotionele pijn verdient. Ze maken je wijs dat je het aan jezelf te danken hebt.
35. Je hebt regelmatig te maken met afkeurende of minachtende blikken of lichaamstaal
Zelfs zonder woorden lijkt je partner je regelmatig te veroordelen. Je partners afkeurende blikken en minachtende lichaamstaal laten je voelen alsof je tekortschiet.
36. Je wordt beledigd of gekleineerd in het bijzijn van anderen
Je partner heeft geen remmingen als het gaat om publiekelijk vernederen. Ze laten geen kans onbenut om je voor schut te zetten voor anderen.
37. Je partner gebruikt seks, of de onthouding ervan, als een manier om je te beheersen
Je partner gebruikt seks als een chantagemiddel. Ze kunnen seks weigeren om je te straffen of het juist inzetten om je onder druk te zetten.
38. Je partner kan niet tegen kritiek, zelfs als het positieve kritiek is
Het lijkt wel alsof je partner kritiek interpreteert als een persoonlijke aanval. Zelfs als je opbouwende feedback geeft, kunnen ze hier niet tegen.
39. Je partner gebruikt sarcasme om je een slecht gevoel te geven
Je partner zet sarcasme in als een wapen om je te vernederen. Ze verbergen hun beledigingen achter een lach, maar de pijn blijft.
40. Je wordt regelmatig gewezen op je gebreken, fouten of tekortkomingen
Je partner lijkt een radar te hebben voor je zwakke plekken en maakt er constant opmerkingen over. Ze herinneren je voortdurend aan je fouten.
41. Je kunt niet meer op je eigen oordeel vertrouwen
Het lijkt wel alsof je partner een constante twijfel in je hoofd zaait. Je begint te twijfelen aan je eigen oordeel en beslissingen.
42. Je voelt je schuldig over hoe je relatie ervoor staat, maar je weet niet waarom
Je hebt het gevoel dat er iets fundamenteel mis is in je relatie, maar je kunt je vinger er niet op leggen. Je draagt een constante last van schuldgevoelens met je mee.
43. Je voelt je waardeloos
Het lijkt wel alsof je partner er alles aan doet om je eigenwaarde te ondermijnen. Je begint te geloven dat je niets waard bent.
44. Je partner liegt bewust tegen je om je te verwarren (gaslighting)
Je hebt gemerkt dat je partner bewust leugens verspreidt om je in verwarring te brengen. Ze maken je wijs dat je dingen verkeerd onthoudt of je verbeeldt.
45. Je partner dreigt je te verlaten en geeft je de schuld ervan
Het lijkt wel alsof je partner de dreiging van een breuk gebruikt als een manipulatiemiddel. Ze geven jou de schuld van de mogelijkheid dat de relatie eindigt.
46. Je partner dreigt zichzelf iets aan te doen en dat komt door jou
Je hebt gemerkt dat je partner dreigt zichzelf iets aan te doen, en ze leggen de schuld hiervan bij jou neer. En dat voelt als een emotionele wurggreep.
De signalen en gevolgen van psychologisch misbruik sluipen vaak stiekem binnen in de meeste relaties. Misschien heb je in je eigen relatie wel eens iets gemerkt dat je deed fronsen, maar maak je geen zorgen, dat betekent niet meteen dat je in een misbruikrelatie zit. Zelfs in de meest liefdevolle relaties kunnen sommige van deze signalen af en toe opduiken. Misschien heb je zelf in het verleden wel eens een van deze signalen laten zien. Maar laten we eerlijk zijn, de impact van emotioneel misbruik kan net zo verwoestend zijn, zo niet erger, dan fysiek geweld.
Zie je veel van deze signalen in jouw relatie terug? Bedenk dan dat dit niet alleen schadelijk kan zijn voor je zelfbeeld en zelfvertrouwen, maar het kan je ook in een donkere spiraal van depressie, angst en zelfs suïcidale gedachten duwen. Laat het niet zover komen en praat erover met een professionele hulpverlener als je het gevoel hebt dat je slachtoffer bent van emotioneel misbruik. Je verdient een gezonde en gelukkige relatie, vrij van deze destructieve patronen.
Meer mensen zoals jij...
... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.
