De structuur van een monogame man-vrouwrelatie domineert het hedendaagse idee van romantiek. Een man en vrouw lopen elkaar tegen het lijf, worden verliefd en beginnen een relatie. Als het goed gaat, gaan ze samenwonen en krijgen ze kinderen. Voor de meeste mensen is dit het ideaalbeeld van een liefdesrelatie. Maar wat nu als we stilstaan bij alternatieven?
We kennen de polyamoreuze relatie, zoals een driehoeksverhouding, maar ook polygamie en open relaties. Wat sommige van deze relaties zo speciaal maakt, is dat het verliefd worden op een ander niet wordt afgekeurd. Integendeel: het wordt aangemoedigd. Want in deze relaties speelt er iets dat het jaliefgevoel wordt genoemd, een vorm van empathie waarbij een oprecht gevoel van vreugde voor je partner centraal staat.
Wat is het jaliefgevoel?
Het jaliefgevoel, dat ook wel bekend staat als compersie, is een gevoel van vreugde dat je ervaart wanneer je ziet dat je partner gelukkig is met iemand anders. Als je dit gevoel hebt, beleef je oprechte empathische vreugde wanneer je ziet dat je geliefde plezier heeft tijdens het flirten of zelfs het bed deelt met een ander.
Wat wil jij?
"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."
Bedenk eens hoe jij je voelt wanneer je geliefde een groot doel bereikt in zijn of haar leven. Je bent gelukkig voor hem of haar, toch? Compersie gaat iets verder, maar bouwt voort op dit natuurlijke gevoel. Wanneer je partner romantisch of seksueel met een andere persoon omgaat, voel je vreugde en laat je hen vrij in hun connectie.
Ander dan voyeurisme heeft het jaliefgevoel niet direct betrekking tot de seksuele activiteit zelf. Je kunt je als het ware inleven in het geluk van je partner omdat je het van buitenaf kunt bekijken.
Het verschil met jaloezie
De emotie van jaloezie speelt een grote rol in ons leven. Eigenlijk kun je jaloezie vergelijken met een emotionele alarmbel die afgaat in je hoofd. De bel waarschuwt je voor een soort van ongemak – een aankomend gevaar. Zo kan het dat je geliefde je niet de aandacht of genegenheid geeft die je nodig hebt, met als effect: een instabiel of overstuur gevoel dat leidt tot jaloezie in de relatie. Maar de alarmbel kan ook afgaan door misvattingen of onze eigen onzekerheden.
We zijn bijvoorbeeld bang dat een gesprek tussen onze partner en een aantrekkelijke vreemdeling betekent dat ze niet meer zo geïnteresseerd zijn in ons. Velen beschouwen deze situatie snel als een bedreiging voor de relatie. Zelfs als onze angsten niet waar zijn, kunnen onze onzekerheden de overhand krijgen en zich manifesteren in de vorm van jaloezie.
Omgaan met jaloezie
De monogame samenleving heeft de neiging om jaloezie te behandelen als een soort ziekte, iets om bang voor te zijn. Het gevoel wordt behandeld als een krachtige, lelijke emotie waarvan we denken dat ze ons en onze relatie kan kapotmaken. Als je compersie beheerst voelt eigenlijk als het tegenovergestelde van jaloezie.
25 zinnen die het verschil maken
Heb je trouwens deze kant-en-klare berichtjes voor op WhatsApp of Tinder al gezien? Het zijn de beste zinnen om iemand stapelgek op je te maken.
Je voelt je niet van streek of bedreigd door het idee van een derde persoon, maar voelt juist oprechte blijdschap. Dit betekent niet dat je helemaal geen jaloezie ervaart, je ziet het meer als een gevoel dat deel uitmaakt van het menselijke emotionele spectrum. Hoewel het bij compersie zeker mogelijk is dat jaloezie opborrelt, ervaart je minder ‘leed’ wanneer het gebeurt.
Het belangrijkste verschil zit dus in de manier waarop men omgaat met jaloezie. Bij compersie is jaloezie ‘normaal’ en maakt het deel uit van het verwerkingsproces. Het is een normale ervaring van emoties. Het is geen reden om boos te worden of onzeker over de relatie.
De rol in polyamorie
Het jaliefgevoel komt veel voor in poly-gemeenschappen en is dus nauw verbonden met de levenswijze van polyamorie. Polyamoristen accepteren seksuele intimiteit met iemand anders, indien dat gebeurt in alle eerlijkheid en instemming van alle betrokken personen. De principes zijn vooral gebaseerd op ethiek en goede communicatie.
Polyamorie onderscheidt zich bovendien van vreemdgaan. Intiem zijn met een ander gebeurt met toestemming van de partner, en is dus van ‘morele’ aard. Hoewel de term veel gebruikt wordt in polykringen, kan iedereen in een niet-monogame relatie vreugde ervaren wanneer de partner andere liefdesconnecties heeft.
Hoe bereik je het jaliefgevoel?
Compersie is vaak niet vanzelfsprekend voor de meeste mensen, grotendeels omdat we getraind zijn om onze partnerrelaties te beschermen en onze huidige samenleving rond monogamie hebben georganiseerd. Dat betekent dat het voor velen een gevoel of vaardigheid is die bewuste oefening vereist.
Eigenlijk heeft iedereen de mogelijkheid om het jaliefgevoel te voelen. Voor sommigen zal het minder van nature aanwezig zijn. Als je bijvoorbeeld iemand bent die over het algemeen snel en overmatig jaloers is, dan zul je wat harder moeten oefenen om compersie te bereiken. Het mooie is dat wij als mens in staat zijn om deze vaardigheid te leren waardoor we ook als mens evolueren.
De componenten van het jaliefgevoel
Er zijn enkele componenten die je in de richting kunnen sturen om meer compersie in je leven te creëren. Om het jaliefgevoel te ervaren moet je allereerst begrijpen wat je partner voelt en wat zijn of haar wensen zijn. Een zekere emotionele volwassenheid is nodig om te begrijpen dat jaloezie slechts een van de menselijke emoties is en dat we deze onder controle kunnen houden.
Wanneer je realiseert dat het geluk van je partner ook de jouwe kan zijn, zul je dit vervolgens ook kunnen voelen. Tijdens dit proces is je gevoel van veiligheid en zekerheid belangrijk. Wanneer je samen met je partner dit proces aangaat, zorg er dan voor dat jullie elkaar steunen om door de onzekere gevoelens heen te prikken, want dat is de enige manier om te ontdekken waar ze vandaan komen.
Het kost zeker wat moeite om met deze relatiecomponenten te oefenen. Maar wanneer je jezelf en je partner de tijd geeft en angsten en onzekerheden te bespreken, zal er meer ruimte komen om compersie te voelen.
Meer mensen zoals jij...
... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.
