Wat is liefdesverdriet? De symptomen, herkennen en verwerken

Je zit op de bank en staart naar de muur, terwijl de tranen over je wangen stromen. Je voelt je verscheurd van binnen en het lijkt alsof je hart letterlijk pijn doet. Het is nu een paar dagen geleden sinds jullie uit elkaar zijn gegaan en je verdriet lijkt alleen maar erger te worden. Je vraagt je af hoe het mogelijk is om zoveel pijn te voelen voor iemand die niet meer bij je is.

Je mist de aanwezigheid van de ander, de lach, de stem. Het voelt alsof er een leegte in je leven is ontstaan die niet kan worden gevuld. Je probeert afleiding te zoeken door tv te kijken, te lezen en te sporten, maar het lukt je niet om die ene persoon uit je gedachten te krijgen. Het voelt alsof je vastzit in deze eindeloze cyclus van verdriet en pijn. Je weet dat het tijd nodig heeft om te helen, maar op dit moment lijkt het alsof het verdriet nooit zal verdwijnen. Dat verdriet noemen we liefdesverdriet.

Wat is liefdesverdriet?

Liefdesverdriet is geen verzinsel of een oud gezegde; het bestaat echt. Daar kan iedereen die het heeft meegemaakt over meepraten. Liefdesverdriet is een emotionele reactie op het einde van een romantische relatie – een negatieve emotie als gevolg van een verbroken. Van gevoelens van verdriet, pijn, verlies tot soms ook woede of wrok, liefdesverdriet kan zich uiten op verschillende manieren. En ook kan het variëren in intensiteit en duur, dat weer afhankelijk is van dingen zoals de duur van de relatie, hoe betrokken jullie bij elkaar waren en hoe jij er zelf mee omgaat.

Liefdesverdriet is een natuurlijk proces dat tijd kost om te genezen. Het kan leiden tot fysieke en emotionele symptomen zoals slapeloosheid, vermoeidheid, verminderde eetlust, angst en depressie. Als je dit allemaal tegelijk ervaart, kan het een behoorlijke impact hebben op je fysieke gesteldheid en geestelijke gezondheid. Dit is ook wel waarom ze het de ziekte van de liefde noemen, ook wel bekend als de betovering van philocaptio of lovesickness.

lief·des·ver·driet (het; o)

1 verdriet vanwege een onbeantwoorde liefde¹

Hoe je je voelt

Als je liefdesverdriet hebt, voel je een breed scala aan emoties. Je voelt verdriet, pijn en verlies omdat de relatie waarvan je dacht dat die voor altijd zou bestaan, nu voorbij is. Je voelt een diepe droefheid en grote wanhoop, omdat je niet bij de persoon kunt zijn van wie je houdt. De andere persoon houdt niet meer van je of heeft misschien van je gehouden, maar het gevoel is weg. Je bevindt je in een situatie die je niet kunt accepteren, maar wat er ook gebeurt – je kunt niet hebben wat je wilt.

Je kunt je ook boos en gefrustreerd voelen over de situatie, omdat het niet is geworden wat je had gehoopt. Soms kun je je ook schuldig voelen en je afvragen of er iets was dat je anders had kunnen doen om de relatie te redden. Het kan ook zijn dat je moeite hebt om de dagelijkse taken uit te voeren, omdat je je somber en futloos voelt. Je hebt daardoor minder plezier in de dingen waar je normaal gesproken van houdt.

Liefdesverdriet kan ook fysieke symptomen veroorzaken, zoals vermoeidheid, slapeloosheid, gebrek aan eetlust en verminderde concentratie. Het kan voelen alsof er een leegte in je leven is ontstaan die niet kan worden gevuld, en je kunt je verloren en alleen voelen zonder de persoon waar je zoveel van hield – en misschien nog steeds van houdt.

Door dit alles kun je liefdesverdriet ook wel beschouwen als een ingewikkeld rouwproces, een natuurlijk onderdeel van het overlevingsinstinct. Het menselijke hechtingssysteem gebruikt het pijnsysteem door pijn te veroorzaken wanneer relaties verloren gaan. Dit gaat gepaard met allerlei fysieke en geestelijke symptomen die veel weg hebben van een ziekte of depressie. De overeenkomst met ‘ziek zijn’ is dan ook de reden waarom liefdesverdriet ook wel bekendstaat als de ziekte van de liefde.

Symptomen en kenmerken

Liefdesverdriet kun je zien als een aandoening met de typische symptomen van een ziekte. Hoewel je tussen neus en lippen door misschien wel eens tegen partner zegt dat je ‘niet goed van hem/haar wordt’, zit er een kern van waarheid in. Het is mogelijk om je echt niet lekker te voelen door iemand waar je zo gek van bent.

Het wordt al snel liefdesverdriet genoemd als een relatie verbroken is, maar dat is niet altijd het geval. Na het verbreken van een relatie is het compleet normaal om je een korte periode wat minder gelukkig te voelen. Dat betekent niet meteen dat je werkelijk het slachtoffer bent van liefdesverdriet. Het wordt anders als je te maken hebt met de volgende symptomen en kenmerken:

• Je idealiseert de ander
• Je denkt alleen aan de leuke eigenschappen van de ander
• Je huilt veel en onverwacht
• Je hebt opdringerige gedachten over de ander
• Je kunt je gedachten niet tot rust krijgen
• Je fantaseert over een hereniging
• Je slaapt moeilijk
• Je volgt de ander obsessief
• Je hebt stemmingswisselingen
• Je voelt je gestrest of verward
• Je hebt geen eetlust
• Je denkt continu aan de ander
• Je voelt je hopeloos

Liefdesverdriet is van alle tijden

Liefdesverdriet is niet iets van de laatste tijd. Beschrijvingen van deze vreemde liefdesziekte zijn terug te leiden tot ver voor Christus. In één van deze beschrijvingen wordt arts Erasistratus in de 4de eeuw voor Christus naar het bed van prins Antiochus geroepen, die buitengewoon ziek is. Onderzoek door de arts stelt vast dat de prins zwak, uitgemergeld en bijna dood is. Het ergste hiervan is dat niemand begrijpt waarom.

Terwijl Erasistratus de pols van Antiochus voelt, beseft hij dat de pulserende hartslag van de prins sneller wordt en hij rood aanloopt als zijn stiefmoeder Stratonice de kamer betreedt. Erasistratus realiseert zich dat Antiochus lijdt aan liefdesverdriet, dat in deze periode nog gezien wordt als een dodelijke ziekte. De arts vertelt het tegen koning Seleucus die, om het leven van zijn zoon te redden, zijn vrouw aan zijn zoon geeft. Vanaf deze tijd dringt de ziekte van de liefde door in de medische literatuur met vele voorbeelden.

Hoewel de beschrijvingen van de ziekte in de loop van honderden jaren grondig zijn veranderd, bestaat het nog steeds. In de hedendaagse literatuur wordt er nog veelvuldig over geschreven en voor artiesten is het een geliefd thema om over te zingen. In het muzieknummer ‘Love Sick’ van Bob Dylan omschrijft de zanger het op zijn eigen manier.

“I’m sick of love /
I wish I’d never met you /
I’m sick of love /
I’m tryin’ to forget you /
Just don’t know what to do /
I’d give anything to be with you” – Bob Dylan

Het voorbeeld van Romeo en Julia

Het verhaal van Romeo en Julia van William Shakespeare is het perfecte voorbeeld van liefdesverdriet in de praktijk. De twee jongelingen uit vijandig gezinde families beelden de ware waanzin van liefde uit in een toneelstuk dat onverminderd populair is gebleven onder het grote publiek.

Wanneer Romeo zijn geliefde dood vindt (of dat denkt hij), kan hij niet omgaan met de gedachte om zonder zijn ware liefde te leven. Het liefdesverdriet overwint Romeo waarna hij geen andere uitweg ziet: hij maakt een einde aan zijn leven. Julia, die niet echt dood was, ontdekt na ontwaken het dode lichaam van Romeo. Overweldigd door wanhoop en het ultieme liefdesverdriet maakt ook zij een einde aan haar leven.

Het ligt niet aan jou, maar aan de chemicaliën

Liefdesverdriet gaat verder dan alleen de intense gevoelens van verdriet, romantiek en verlangen. Je kunt te maken krijgen met opdringerige gedachten, obsessief gedrag, impulsiviteit en wanen waarvan sommige deskundigen denken dat ze een geestesziekte nabootsen. Deze gevoelens en het gedrag dat je vertoont zijn diepgeworteld in de fysiologie en chemicaliën in de hersenen.

Wat je voelt tijdens liefdesverdriet is het resultaat van verschillende biochemische processen in de hersenen. Wanneer je verliefd bent, maakt je lichaam hormonen aan zoals dopamine, oxytocine en serotonine, die zorgen voor gevoelens van geluk en plezier. Wanneer de relatie eindigt, stopt de aanmaak van deze hormonen abrupt, waardoor je je somber en verdrietig voelt.

Ook kan liefdesverdriet fysieke pijn veroorzaken omdat dezelfde gebieden van de hersenen die betrokken zijn bij de verwerking van emotionele pijn ook betrokken zijn bij de verwerking van fysieke pijn. Studies hebben aangetoond dat mensen met liefdesverdriet dezelfde hersenactiviteit vertonen als mensen met een gebroken arm of been. Bovendien kan de stress die gepaard gaat met liefdesverdriet je immuunsysteem verzwakken, wat kan leiden tot fysieke symptomen zoals hoofdpijn, vermoeidheid en slapeloosheid.

Afgezien van de emotionele factoren waarmee je te maken hebt, heeft liefdesverdriet dus ook te maken met biologische processen in je lichaam. Het is een complexe combinatie van emotionele en biologische componenten die samen het liefdesverdriet veroorzaken.

Plato – Love is a serious mental disease.

Neurowetenschappers zeggen dat de chemicaliën die in onze hersenen stromen als we verliefd zijn, en de gebieden die daarbij oplichten, niet anders zijn dan die van mensen die geestesziek worden. Dit gegeven is voor sommige mensen voldoende bewijs om verliefdheid te bestempelen als een ziekte en een menselijke zwakheid. Zelfs Plato, een Griekse filosoof, noemde liefde een ‘ernstige geestesziekte’. De chemicaliën die aan het werk zijn in alle fases van verliefdheid zouden de symptomen en ziektebeelden veroorzaken die aanwezig zijn bij de liefdesziekte.

Liefdesverdriet verwerken

Er is in de literatuur veel geschreven over de behandeling van de liefdesziekte. Het zijn vooral de ernstige gevallen van liefdesverdriet die behandeld moesten worden door artsen. Van bizarre methoden tot simpele oplossingen zonder enige vorm van diepgang, er is lange tijd geen effectieve manier geweest om de ziekte te behandelen.

Griekse en Romeinse artsen schreven vaak geslachtsgemeenschap voor om de ziekte te bestrijden, zelfs als de patiënt er geen plezier in had. Als dit niet mogelijk was, probeerden artsen hun patiënten af te leiden met baden, slapen en sporten. Er werden zelfs oude vrouwen ingehuurd om de persoon waar het om ging (de geliefde) voor de ogen van de zieke patiënt te kleineren. Maar het ging nog veel verder.

Sommige patiënten werden gedwongen om toe te kijken terwijl de uitwerpselen van de persoon voor werden verbrand. Werkelijk alles is geprobeerd om het leed van liefdesverdriet te verzachten en de aandoening effectief te behandelen. Maar wat ze in die tijden ook probeerden, veel nut had het niet.

De moderne methoden

Liefdesverdriet is een veelvoorkomende aandoening die door de eeuwen heen altijd is blijven bestaan en nog steeds veel voorkomt. Gelukkig zijn de tijden veranderd en is de wetenschap ver vooruitgegaan, waardoor we nu een beter begrip hebben van liefdesverdriet. De combinatie van wetenschappelijk onderzoek en menselijke ervaringen heeft geleid tot nieuwe inzichten en betere methoden om liefdesverdriet sneller te verwerken.

Met deze kennis hebben experts op het gebied van psychologie en relaties nieuwe strategieën ontwikkeld om mensen te helpen hun liefdesverdriet te verwerken. Van praten met vrienden en familie tot het volgen van therapeutische behandelingen, er zijn nu meer opties beschikbaar om mensen te helpen hun emoties te begrijpen en hun pijn te verminderen. Hoewel het nog steeds een uitdaging kan zijn, is het geruststellend om te weten dat er nu meer mogelijkheden zijn om je te helpen door deze moeilijke tijd te komen.

1. Zoek naar de gebreken

Iedereen heeft een aantal slechte eigenschappen die je snel over het hoofd ziet als je met liefdesverdriet te maken hebt. Of het nu stiekem roken is, een laag IQ of het gebrek aan normen en waarden, iedereen heeft iets dat als een slechte eigenschap kan worden gezien. Welke slechte eigenschap heeft degene die de hoofdrol speelt in je liefdesverdriet? Leg de nadruk op deze slechte eigenschap. Dit zorgt ervoor dat je realiseert dat de persoon waarom je zoveel verdriet hebt niet zo geweldig is als je denkt.

2. Hanteer de geen-contact-regel

Net zoals er in een afkickkliniek voor drugsverslaafden geen lopend buffet is met drank en drugs, wordt liefdesverdriet er niet makkelijker op als je continu wordt geconfronteerd met degene die je mist. Zoals de aanwezigheid van drugs een giftige uitwerking heeft op de hersenen van een drugsverslaafde, zo geldt dat ook voor liefdesverdriet en de onmogelijke liefde. De regel die redding biedt is de geen-contact-regel, die vaak gebruikt wordt om een ex heen te komen.

De geen-contact-regel is simpel. Je mag in geen enkele vorm contact hebben met degene die onderdeel is van je verdriet. Iedere keer dat je contact hebt met de persoon wordt het verdriet namelijk weer aangewakkerd. Dat maakt het sterker en sterker. Hoe minder je de persoon ziet, spreekt of tegenkomt, hoe beter. Dit is de geen-contact-regel in de praktijk:

• Geen telefoongesprekken
• Geen fysieke of ‘toevallige’ ontmoetingen
• Niet stalken door langs het huis of werk te rijden
• Geen DM’s op Facebook, Instagram of andere sociale media
• Geen appjes of sms’jes
• Geen vragen via wederzijdse vrienden
• Geen online of social media profielen bekijken

3. Hou jezelf bezig

Een van de effectieve manieren om liefdesverdriet tegen te gaan is afleiding. Dit was eeuwen geleden al zo en dat is het nog steeds. Of het nu sporten is, winkelen, spelletjes spelen of Netflixen; doe het vaker dan je nu doet. Geef jezelf geen tijd om te veel na te denken. Geniet van de dingen die je graag doet en die je een goed gevoel over jezelf geven.

Begin met de dingen die je al een tijdje hebt genegeerd. Denk aan hobby’s waarmee je was gestopt of interesses die je bent verloren door de relatie. Je kunt zelfs de dingen gaan doen die je altijd al van plan was, maar nooit hebt gedaan. Een relatiebreuk is het perfecte moment om opnieuw te beginnen.

4. Lees een boek

Niet alleen helpen boeken om je gedachten weer op orde te krijgen en rust te geven, ook helpen specifieke boeken je om de storm van emoties te doorstaan. Een van de populaire boeken over liefdesverdriet heeft de gelijknamige naam ‘Liefdesverdriet: zeven bijzondere ontmoetingen over jezelf’. Dit boek van Petra van der Heijden wordt vaak aangeraden aan mensen die worstelen met liefdesproblemen en een gebroken hart.

Stap voor stap geeft het boek op een toegankelijke manier inzicht over het hoe en waarom van liefdesverdriet. Mocht je er serieus werk van willen maken om je liefdesverdriet te verwerken, dan is dit een aanrader.

Bekijk het boek Liefdesverdriet: zeven bijzondere ontmoetingen over jezelf.

5. Word sociaal

Liefdesverdriet isoleert je van het leven om je heen en hoe goed je ook je best doet, je komt maar niet over de liefde heen. Die ene speciale persoon in je armen is volgens je gevoel het enige dat kan helpen. Jammer genoeg is dit tegelijkertijd de persoon die je niet kunt hebben. De mensen die wel tijd met je willen doorbrengen zijn je vrienden. Om je liefdesverdriet te verwerken helpt het om meer tijd met je familie en vrienden door te brengen.

Onderzoek toont bovendien aan dat tijd doorbrengen met dierbare vrienden de stress in het lichaam kan verlagen. Geef je sociale leven een opkikker om vaarwel te zeggen tegen je fixatie op die ene persoon.

6. Flirt (of heb seks) met iemand anders

Ze zeggen wel eens dat de gemakkelijkste manier om over iemand heen te komen, is door onder iemand te komen. De artsen uit de middeleeuwen hadden al snel door dat seks met iemand anders een potentiële behandeling was en zo denken velen er nu nog steeds over. De kans dat je huisarts seks met een ander voorschrijft is klein, maar de aandacht van anderen kan je wel degelijk helpen om je liefdesverdriet te bestrijden. Soms is alleen de interesse van anderen al genoeg om je weer in het gareel te krijgen.

Alleen flirten en contact met anderen kan al helpen om een nieuw perspectief te krijgen. Het zorgt voor de broodnodige afleiding, het geeft je weer zelfvertrouwen en het leert je om in te zien dat meer mensen waardig voor je liefde zijn. Als je benieuwd bent of je dit gaat helpen, probeer dan een van deze apps:

Lexa

Parship

Novamora

7. Accepteer dat het tijd kost

Het is belangrijk om je emoties toe te laten en tijd te nemen om te rouwen om het einde van de relatie. Het kan helpen om je gevoelens op te schrijven, muziek te luisteren of te mediteren om je emoties te verwerken.

Liefdesverdriet kun je op dit moment ervaren als een open wond die maar niet lijkt te genezen. Maar net zoals een echte wond niet van de ene op de andere dag geneest, zo geldt dit ook voor liefdesverdriet. Het gezegde ‘tijd heelt alle wonden’ bestaat voor een reden. Het hersengebied dat verbonden is aan hechting wordt, hoe verder je van het moment van afwijzing bent, steeds minder actief.

Onderzoek gepubliceerd door de American Psychological Association toont aan dat je emotioneel gezien steeds meer geneest naarmate de tijd verstrijkt. Dit zou het gevolg zijn van hoe het menselijk brein werkt. Je bent geprogrammeerd om door te gaan. Het kan een paar dagen duren, enkele weken of meer dan een jaar, maar uiteindelijk verdwijnt het gevoel.

8. Verbrand de herinneringen

Het is het moeilijkste dat je moet doen, maar het helpt veel. Neem afscheid van alle dingen die je aan hem of haar doen herinneren. Om verder te gaan met je leven en vaarwel te zeggen tegen liefdesverdriet, is een schone lei de enige optie. Het begin van je nieuwe leven start met het verwijderen van alle herinneringen aan je geliefde of onbeantwoorde liefde. Het is tijd om de verliefdheid te stoppen.

Leg de fotolijstjes bij het afval, de digitale foto’s in de prullenbak en verbrand de cadeautjes die je hebt gekregen. Ga je hele huis en elektronische apparaten langs om elk spoortje te verwijderen. Als je vandaag wilt beginnen met verwerken, dan begin je vandaag al met de eerste herinneringen.

Als je merkt dat je niet in staat bent om je emoties te beheersen of als je symptomen van depressie of angst hebt, overweeg dan om professionele hulp te zoeken bij een psycholoog of therapeut. Uiteindelijk heeft liefdesverdriet tijd nodig om te genezen en het proces is voor iedereen anders. Wees geduldig met jezelf en weet dat je uiteindelijk over deze ervaring heen zult komen.