Rihanna zingt erover in haar nummer “Love on the Brain” en de Griekse filosoof Plato noemde liefde een “serious mental disease”. Er gebeurt iets vreemd in je lichaam als je verliefd wordt en dan vooral in de hersenen. Je brein wordt beïnvloed door de liefde waardoor je alles met een roze blik bekijkt; je eigen leven maar ook vooral de persoon waarop je verliefd wordt.
De chemicaliën die geassocieerd worden met het beloningscircuit in je hersenen overspoelen het brein met een verscheidenheid aan fysieke en emotionele reacties als gevolg. Je hart begint sneller te kloppen, je handen beginnen te zweten en je wangen kleuren rood. Het ene moment voel je een sterke passie, het andere moment een diepe maar onverklaarbare angst.
Als het op liefde aankomt dan wordt vaak verteld om ‘je hart te volgen’ maar in werkelijkheid heb je geen échte keuze; het zijn je hersenen die het voor je bepalen. Liefde doet namelijk iets bijzonders met je hersenen.
Wat wil jij?
"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."
De drie fases van liefde
Volgens een team wetenschappers onder leiding van Dr. Helen Fisher van de Rutgers Universiteit kan liefde worden onderverdeeld in drie categorieën: lust, aantrekkingskracht en hechting.1 Elke categorie heeft een eigen set hormonen die in het spel komen. Zoals je misschien al verwacht zijn deze hormonen afkomstig van de hersenen.
In de lustfase zijn het testosteron en oestrogeen die verantwoordelijk zijn voor wat je voelt. In de daarop volgende fase is er sprake van aantrekkingskracht. Het zijn de hormonen dopamine, norepinephrine en serotonine die dit creëren. De derde fase is de hechtingsfase waar de hormonen oxytocine en vasopressine om de hoek komen kijken.
Bron: Katherine Wu, Harvard University
Wat er met de hersenen gebeurt
In elk van de liefdesfasen komen andere andere hormonen om de hoek kijken die samen een ingewikkelde cocktail vormen. Voor je hersenen is het een ‘crisis’ als je verliefd bent waardoor alles in het werk wordt gezet om het te overwinnen. Van het stress- en gelukshormoon tot het knuffelhormoon; dit zijn 5 manieren waarop je hersenen beïnvloed worden door liefde.
1. Liefde is voor je hersenen als een drugsverslaving
Wie had verwacht dat er overeenkomsten zijn tussen liefde en drugsverslaving? Het blijkt dat als je verliefd bent er in de hersenen bijna hetzelfde plaatsvindt als bij een drugsverslaafde.2 Liefde stimuleert de belonings- en pleziercentra van je hersenen, waardoor je een dopamine-high voelt als je verliefd wordt.
Dopamine is een neurotransmitter die geassocieerd wordt met het pleziercentrum van de hersenen. Het speelt een krachtige rol bij verlangen en verslaving. Als je bijvoorbeeld elke avond tijdens “Goede Tijden, Slechte Tijden” een reep chocolade eet dan verlangt je lichaam iedere keer naar de chocolade als je het televisieprogramma kijkt. Om het gedrag dat je fijn vindt te stimuleren maakt je lichaam dopamine aan. Dit doet het alleen als je hersenen vinden dat het gedrag beloond moet worden.
Hetzelfde gebeurt als je verliefd wordt. De intense gevoelens van euforie en genot zijn het gevolg van de aanmaak van dopamine. Het zorgt ervoor dat je er meer van wil en zelfs aan verslaafd raakt. Onderzoeker dr. Helen Fisher ontdekte zelfs dat de hersenen van verliefde mensen lijken op de hersenen van cocaïneverslaafden.1 Dit is waarom het zo moeilijk is om afscheid te nemen van iemand waar je verliefd op bent. Je kunt zelfs te maken krijgen met dezelfde ontwenningsverschijnselen.3
2. Liefde verlaagt de serotoninespiegels
Serotonine staat bekend om zijn rol in het reguleren van de eetlust en stemming (vooral angst en depressie) en wordt ook wel het gelukshormoon genoemd. Als je een sterke liefde voor iemand voelt worden de serotoninespiegels verlaagd tot een vergelijkbaar niveau als mensen met obsessief-compulsieve stoornis. Als gevolg hiervan raakt je gefixeerd op deze persoon tot het niveau van een obsessie.
Mensen met OCS hebben de neiging ongewoon lage niveaus van deze neurotransmitter te hebben die obsessieve gedachten kunnen veroorzaken. Als je weet dat de serotoninespiegel lager wordt als je verliefd bent dan is het opeens niet meer zo vreemd dat je alleen maar aan deze ene persoon kunt denken. Het maakt de oncontroleerbare en obsessieve gedachten opeens heel wat logischer.
Tegelijk met het dalen van de serotonineniveaus stijgt de cortisolspiegel. Cortisol wordt ook wel het stresshormoon genoemd en helpt je bij het voorbereiden van een zogenoemde vecht-of-vlucht reactie; een verdedigingsmechisme als acuut gevaar dreigt. Meer cortisol in je lichaam is alsof iemand aan de bel van het alarm heeft getrokken; de hartslag gaat om hoog, spieren worden aangespannen en de zintuigen worden scherper.
Alleen deze combinatie van een hoger cortisol en lagere serotonine levert het soms ongewenste resultaat dat de liefde voelt als een kwestie van leven of dood. Het verklaart waarom je met niets anders bezig bent en alleen aan deze persoon denkt, ongeacht hoe deze persoon tegen je doet.
3. Liefde activeert de beloningscircuits in de hersenen
Het afwisselen van plezier met pijn levert voor de hersenen meer op dan een liefde die constant is. Hoewel je misschien denkt dat de verliefdheid groter is als je continu liefde krijgt van je partner is het voor de liefde beter dat de liefde met pijn afgewisseld wordt. Het effect van dopamine lijkt sterker te zijn in relaties die met ups en downs te maken hebben; de goede en slechte tijden. Een relatie vol onzekerheid, ruzies en push-pull gedrag zorgt ervoor dat je harder moet werken om beloond te worden.
Dopamine stroomt gemakkelijker naar de hersenen als periodes van plezier vermengd worden met periodes van pijn. De periodes van pijn waarschuwen de hersenen om gefocust te blijven zodat de beloningscircuits in de hersenen weer geactiveerd worden. Het is de reden waarom sommige mensen weten dat een relatie niet goed voor hen is, maar toch blijven plakken als bijen op een honingraam. Verliefdheid is nu eenmaal moeilijk of niet te stoppen. Hoe contra-intuïtief het ook is om bij de partner te blijven, de drang om bij hem of haar te blijven is groter.
4. Liefde deactiveert delen van je hersenen
Liefde doet iets bijzonders met je hersenen. Allerlei neurotransmitters veranderen hoe je denkt en wat je doet maar ook worden delen van je hersenen gedeactiveerd. De onderzoekers Bartels en Zeki ontdekten dat de amygdala, verantwoordelijk voor de koppeling van waarnemingen en emoties, de neiging heeft om tijdens de verliefdheidsperiode minder actief te worden.3
Dit geldt niet alleen bij de amygdala maar ook bij de ventromediale prefrontale cortex. Dit is een gebied dat verantwoordelijk is voor de regulering van emoties zoals kritisch denken, beslissingen nemen, plannen en beoordelen. Zo kun je bijvoorbeeld tegen beter weten in dingen doen waarvan je eigenlijk wel weet dat het niet hoort. De inactiviteit van de delen in de hersenen tijdens verliefdheid is de reden waarom sommige mensen “blind van de liefde” zijn.
5. Liefde laat je blindelings vertrouwen
Als je verliefd bent dan is er een hormoon met de naam oxytocine die meer aangemaakt wordt. Onderzoeken tonen aan dat de afgifte van oxytocine, ook wel bekend als het ‘knuffelhormoon’, kan leiden tot meer verbondenheid en vertrouwen. Dit hormoon wordt aangemaakt tijdens de fysieke aanrakingen in een relatie; tijdens het handen vasthouden, knuffelen maar vooral tijdens de seks.
Door oxytocine heb je de neiging om blindelings op iemand te vertrouwen terwijl dat misschien niet eens zo verstandig is. Je kunt mensen zelfs blijven vertrouwen na ernstige vertrouwensbreuken zoals leugens of vreemdgaan. Als je dus verliefd bent op iemand dan kunnen je hersenen doen denken dat iemand te vertrouwen is terwijl de persoon dit misschien niet verdient.
Testosteron, oestrogeen, dopamine, serotonine; er zijn nogal wat hormonen die bepalen wat er in je lichaam gebeurt als je verliefd bent. Verschillende hersengebieden zoals de amygdala, hippocampus en hypothalamus worden beïnvloed door liefde. Terwijl je denkt dat het lot je samen heeft gebracht zijn het in werkelijkheid je eigen hersenen die dit voor je bepalen.
Meer mensen zoals jij...
... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.
