Gestalkt door je date? Wat stalking is en wat kun je eraan kunt doen

Je hebt een geweldige date gehad met iemand die je hebt ontmoet op een populaire datingapp. Jullie hadden een klik en de avond was gezellig. Maar al binnen enkele dagen merk je de berichtjes die je krijgt steeds veeleisender worden. Je date begint je voortdurend te bellen als je niet oppakt en je telefoon wordt overspoeld met berichten als je aan het werk bent. Je voelt je overweldigd en hebt na één enkele ontmoeting al het gevoel dat je geen ruimte meer hebt voor jezelf.

Dit is niet wat je had verwacht na die veelbelovende date, en je begint je zorgen te maken over wat er verder gaat gebeuren. Het lijkt erop dat je in een ongewenste situatie bent beland. Het voelt alsof dit het begin is van stalking en je vraagt je af hoe je hiermee om moet gaan. Wat houdt stalking precies in? Wat kun je doen als je hiermee te maken krijgt? En wat zijn de gevolgen? We vertellen je er meer over.

Wat is stalking?

Stalking betekent dat je systematisch lastiggevallen wordt door een persoon. Dit kan een onbekende zijn, iemand die je ooit ontmoet hebt, een kennis of in veel gevallen een ex-geliefde. Opvallend genoeg is in ongeveer 80 procent van de gevallen de stalker een man die een vrouw belaagt.

Een stalker kan je op allerlei vervelende manieren lastigvallen. Sommige van deze handelingen zijn mogelijk strafbaar, terwijl andere dat niet zijn. Denk aan het ontvangen van honderden WhatsApp-berichten per dag, maar ook aan iemand die elke avond voor je raam staat te gebaren. Vaak gaat het om een combinatie van verschillende acties die samen een stalkingszaak vormen. Dit is een lijst van veelvoorkomende handelingen bij stalking:

• De persoon achtervolgt je of staat je op te wachten.
• Je wordt bedreigd met fysiek geweld.
• De persoon probeert voortdurend met je te praten of contact te krijgen.
• Je ontvangt voortdurend berichten, e-mails of telefoontjes.
• Je krijgt (vreemde of griezelige) cadeaus van een anonieme afzender.
• Je wordt constant in je persoonlijke omgeving geobserveerd door de dader.
• Er worden overlijdens- of contactadvertenties op jouw naam geplaatst.
• De dader probeert je reputatie te schaden bij vrienden, kennissen, collega’s of familie.
• Er worden valse bestellingen op jouw naam geplaatst.
• Je wordt op de weg geblokkeerd of fysiek tegengehouden tegen je wil.
• De persoon dreigt voortdurend met juridische stappen en het inschakelen van derden.
• Mensen in jouw omgeving worden benaderd door de dader als jij niet reageert.
• Je wordt online lastiggevallen of er worden beelden van jou online verspreid.
• Je eigendommen worden gestolen door de stalker.
• Je wordt fysiek mishandeld.

Stalking op datingapps

Stalking op datingapps is een verontrustend fenomeen dat steeds vaker voorkomt in de wereld van online daten. Het begint vaak onschuldig, wanneer je besluit om jezelf op een datingapp te wagen, in de hoop nieuwe mensen te ontmoeten en mogelijk de liefde van je leven te vinden. Je maakt een profiel aan, voegt wat foto’s toe en schrijft een leuke bio om jezelf te presenteren. Al snel begin je gesprekken te voeren met potentiële matches en sommige daarvan lijken veelbelovend.

Maar hier neemt het verhaal soms een duistere wending. Wat begint als een oprechte interesse en een paar aangename gesprekken, kan zich ontwikkelen naar ongewenste aandacht en zelfs stalking. Je merkt bijvoorbeeld dat een bepaalde match wel heel erg gehecht raakt aan jou, zonder enige duidelijke reden. Je wordt gebombardeerd met berichten, soms wel tientallen in een uur, en je match lijkt geen genoegen te nemen met het uitblijven van een reactie.

Het woord stalking heeft zijn oorsprong in het Engels, waar het ‘besluipen’ betekent.

Omdat je niet meer reageert kan het gebeuren dat de online stalker op een andere manier contact probeert te krijgen. De stalker kan proberen je online activiteiten nauwlettend te volgen en je sociale mediafoto’s en updates te liken of becommentariëren. En dat terwijl je deze gegevens misschien helemaal niet met die persoon hebt gedeeld – wat een bewijs is van het onderzoek dat de stalker naar je heeft gedaan.

Dergelijke situaties voelen verstikkend en je begint je af te vragen waarom deze persoon zo geobsedeerd lijkt door jou, terwijl je elkaar nog maar nauwelijks kent. Je probeert misschien beleefd afstand te houden, maar ze lijken niet te begrijpen dat je niet geïnteresseerd bent. Dit is het moment waarop je je realiseert dat je het slachtoffer bent geworden van stalking op een datingapp. Stalking begint vaak onschuldig, maar kan al snel uitgroeien tot een angstaanjagende situatie die je privacy en gemoedsrust bedreigt.

Wat te doen op datingapps

Alle datingplatforms bieden de mogelijkheid om een profiel te blokkeren, zodat het contact met de stalker stopt. Als dit niet werkt en de stalking aanhoudt, is het verstandig om de app op de hoogte te stellen van het ongewenste gedrag. Vrijwel alle datingplatforms hebben mechanismen om ongewenst gedrag te rapporteren. Dit zijn enkele tips om te voorkomen dat je het slachtoffer wordt van stalking op datingapps:

• Gebruik nooit je volledige naam.
• Deel nooit je adresgegevens.
• Houd je sociale mediaprofielen privé.
• Rapporteer ongewenste berichten.
• Bescherm je identiteit.
• Kies voor een betrouwbare datingapp.
• Gebruik een nieuw e-mailadres voor online daten.
• Deel geen al te persoonlijke of gevoelige foto’s.
• Spreek altijd af in het openbaar.
• Geef je telefoonnummer niet te snel prijs.

Soorten stalkers

Het is belangrijk om te begrijpen dat er verschillende soorten stalkers zijn, maar ze delen allemaal een obsessie voor jou en een onrealistisch verlangen. Meestal denk je aan een ex-partner als stalker, maar dat is niet altijd het geval. Er zijn vijf soorten stalkers die zijn geïdentificeerd op basis van onderzoek en observaties.

1. De intimiteitzoeker

Intimiteitszoekers willen een emotionele band en een liefdevolle relatie met het slachtoffer. Ze geloven dat het slachtoffer van hen houdt, zelfs als er geen enkele aanwijzing is dat dit waar is.

2. De onbekwame minnaar

Onbekwame minnaars proberen contact te leggen in de hoop op vriendschap of een kortstondige seksuele relatie. Ze stalken soms bekenden, maar ook vreemden.

3. De afgewezen stalker

Afgewezen stalkers willen ofwel een relatie herstellen of ze zijn uit op wraak voor een afwijzing. Ze kunnen tussen deze redenen wisselen en ervaren gevoelens van verlies, jaloezie, woede en kwaadwilligheid.

4. De wrokkoesterende stalker

Wrokkoesterende stalkers willen wraak. Ze willen angst en leed bij het slachtoffer veroorzaken om een gevoel van controle en macht te krijgen. Ze beschouwen zichzelf vaak als slachtoffer en rechtvaardigen daarmee hun daden.

5. De roofdierachtige stalker

Deze stalkers handelen voornamelijk vanuit seksuele interesse. Ze stalken als onderdeel van hun doel om het slachtoffer seksueel aan te vallen. Dit type stalker zoekt seksuele bevrediging, macht en controle en is vaak mannelijk.

Wat te doen als je gestalkt wordt?

Stel je voor: je merkt dat je gestalkt wordt op een datingapp. Wat moet je dan doen? Er zijn gemengde meningen over de beste aanpak. Sommigen zeggen dat je absoluut geen direct contact met je stalker moet hebben, terwijl anderen beweren dat negeren meestal niet helpt. Er zijn geldige argumenten voor beide benaderingen.

Reageren kan de stalker belonen met aandacht, waardoor het gedrag kan escaleren. Aan de andere kant is volledig negeren vaak ook geen oplossing. De meeste Nederlandse instanties adviseren om je grenzen aan te geven bij de stalker, als je weet wie het is of een vermoeden hebt.

“De behoefte aan contact is voor de stalker een soort verslaving geworden. Elk nieuw contact en elke reactie (ook als die negatief is!) voedt de verslaving. Daarom is geen contact de beste oplossing.” – Politie Nederland

Veel experts raden aan om je grenzen zo snel mogelijk duidelijk te maken en actie te ondernemen. Dit kan bijvoorbeeld met een aangetekende brief of via een advocaat. Stalkers stoppen vaak niet vanzelf, en actief ingrijpen is vaak nodig.

Houd er rekening mee dat stalking niet snel voorbijgaat en soms langdurig kan zijn. Daarom is het cruciaal om vroeg te beginnen met het aanpakken van het stalkgedrag. Als je moeite hebt om je grenzen kenbaar te maken, bespreek dit dan met mensen die je vertrouwt, de politie of zoek hulp bij een instantie. Het is belangrijk om duidelijk te maken dat je niet gediend bent van deze inbreuk op je leven. Je hoeft geen gesprek met de stalker aan te gaan, maar maak wel duidelijk dat je dit gedrag niet accepteert.

Tips tegen stalking

Heb je het idee dat je gestalkt wordt? Of weet je het zeker dat er sprake is van stalking? Dit zijn enkele praktische tips om jezelf te beschermen tegen stalking:

• Breng familie, vrienden, kennissen en collega’s op de hoogte van de situatie.
• Vermijd direct contact met de stalker.
• Wees alert en proactief om jezelf te beschermen tegen de mogelijke dreiging.
• Verbeter de beveiliging van je huis met goede sloten, alarmsystemen en beveiligingscamera’s.
• Trim struiken bij ramen om de zichtbaarheid te vergroten.
• Informeer mensen in je omgeving over de mogelijke dreiging.
• Bewaar alle bewijsstukken, zoals berichten en cadeaus.
• Neem geen oproepen van de stalker aan.
• Bewaar opnames van telefoongesprekken en camerabeelden.
• Overweeg een nieuw, geheim telefoonnummer.
• Programmeer 112 op je smartphone en huistelefoon.
• Draag je smartphone altijd bij je voor noodgevallen.
• Als je een foto van de stalker hebt, laat deze dan zien aan je collega’s, kennissen en buren.
• Probeer indien mogelijk iemand mee te nemen wanneer je uitgaat.
• Varieer je reisroutes als je naar dezelfde locatie gaat.

Bewijs verzamelen

Een essentieel onderdeel van het aanpakken van stalking is het verzamelen van bewijs. Veel slachtoffers houden een logboek bij om bewijs tegen de stalker te verzamelen. In dit logboek worden alle bewijzen van stalking vastgelegd, hoe klein sommige acties ook zijn. Je kunt getuigen betrekken en zelfs de namen en adressen van getuigen noteren als je ze op straat tegenkomt. Een voorbeeld logboek is via deze link te downloaden bij Slachtofferhulp Nederland.

Als je beveiligingscamera’s hebt, is het slim om alle acties van de stalker vast te leggen en deze opnames te bewaren. Hetzelfde geldt voor opnames van telefoongesprekken. Alles wat je verzamelt, kan als ondersteunend bewijs worden gebruikt. Dit zijn enkele dingen die je in je stalkingslogboek kunt opnemen:

1. ontvangen e-mails, WhatsApp- en sms-berichten (met prints).
2. data van ontvangen brieven.
3. tijden en data van ontvangen oproepen.
4. tijden en data van valse bestellingen of ongewenste cadeaus.
5. tijden en data waarop de stalker contact probeerde te leggen met vrienden, kennissen, collega’s of familie.
6. tijden, data en URL’s van ongewenste online vermeldingen.
7. tijden en data van persoonlijke en ongewenste acties en/of ontmoetingen.

Veiligheidsplan

Het is ook verstandig om een veiligheidsplan te ontwikkelen voor jezelf en je gezin. Dit plan dient als een leidraad voor noodgevallen. Overleg met vertrouwde personen hoe je dit plan het beste kunt invullen. Bedenk waar je kunt verblijven als dat nodig is en hoe je daar veilig kunt komen. Houd altijd het telefoonnummer van hulpverlening binnen handbereik voor directe hulp.

Aangifte doen

Stalking is strafbaar en hoef je niet te accepteren. Als je lastiggevallen wordt, in welke vorm dan ook, en dit heeft een negatieve invloed op je leven, kun je aangifte doen bij de politie. Als je niet meteen aangifte wilt doen, kun je ook een melding maken bij de politie. De politie maakt dan geen proces-verbaal op, maar is wel op de hoogte van je situatie. Deze melding kan latere meldingen of aangiften meer aandacht geven.

Neem contact op met de politie via 0900-8844. Als er sprake is van direct gevaar, bel dan onmiddellijk 112. Doe dit ook als er sprake is van een strafbaar feit. De politie kan op basis van je verhaal een proces-verbaal opstellen en de dader aanhouden.

In de praktijk is het vaak moeilijk om te bewijzen wie de stalker is. De meeste stalkers handelen anoniem, vaak via internet. Dit bemoeilijkt de vervolging van stalkers. Het logboek met bewijs kan echter als ondersteunend bewijs dienen, zodat de politie actie kan ondernemen. De politie kan de stalker waarschuwen en aangeven dat deze gestraft wordt als de stalking niet stopt. Als de stalking aanhoudt, kan het strafrecht worden ingezet om dit te stoppen. De politie voert het onderzoek uit, en de Officier van Justitie beslist of de stalker wordt vervolgd.

De gevolgen

De gevolgen van stalking zijn aanzienlijk. Het is een ernstige inbreuk op je privacy, en wat je tijdens de stalking meemaakt, laat diepe sporen na. Slachtoffers voelen zich vaak machteloos, gestrest en onveilig. Ze ervaren angst, depressie en schaamte. Zelfs nadat de stalking is gestopt, kunnen slachtoffers met de gevolgen blijven worstelen.

Sommigen geven zichzelf onterecht de schuld, verliezen vrienden of ervaren gespannen relaties met familieleden. Vaak verhuizen slachtoffers zelfs om te ontsnappen aan herinneringen aan de stalkingsperiode. Bovendien zijn er vaak emotionele en psychische gevolgen, zoals het vermijden van nieuwe sociale contacten en aanhoudende angsten om de deur uit te gaan.

Hulp vinden

Als je slachtoffer bent van stalking, probeer het dan niet in je eentje op te lossen. Zoek hulp bij mensen die je vertrouwt en overweeg contact op te nemen met relevante instanties. Enkele van deze instanties zijn:

Slachtofferhulp Nederland

Voor emotionele, juridische en praktische ondersteuning kun je terecht bij Slachtofferhulp Nederland. Deze hulp is volledig gratis en voor iedereen die slachtoffer is (geweest) toegankelijk. Op de website van Slachtofferhulp Nederland is te lezen welke vormen van ondersteuning ze kunnen bieden.

Veilig Thuis

Voor als je een relatie hebt gehad met je stalker of je kinderen gestalkt worden, kun je ook terecht bij Veilig Thuis. Dit kan ook anoniem. Je kunt gratis met een hulpverlener van Veilig Thuis bellen. Je kunt vragen stellen aan de hulpverlener, maar ook geeft deze advies over hoe je het beste kunt handelen en of er professionele hulp nodig is.