Relaties… ze zijn een ingewikkeld beestje. Ze zijn als een spiegel die je laat zien wie je echt bent. Maar tegelijkertijd is het moeilijk om objectief naar je eigen relatie te kijken. Het is veel makkelijker (én leuker) om het liefdesleven van anderen te analyseren. We kennen dat allemaal wel: je hoort dat een stel uit elkaar gaat en het eerste wat je denkt is: “Ik wist dat het niet zou standhouden”. Maar is dat eigenlijk wel waar? Wist je dat echt? Volgens nieuw onderzoek is dat waarschijnlijk niet het geval.
Wist jij het?
Wat als we je vertellen dat je misschien niet zo’n goede ‘break-up voorspeller’ bent als je denkt? Een gloednieuwe studie uit de Verenigde Staten, gepubliceerd in het tijdschrift Social Psychological Bulletin, zegt dat het menselijk geheugen ons soms voor de gek houdt. Je denkt misschien dat je het ‘wist’, maar eigenlijk wist je het helemaal niet. Onze perceptie van relaties wordt vaak vertroebeld door wat de onderzoekers ‘hindsight bias’ noemen. Dit betekent dat we na een gebeurtenis, zoals een break-up, de neiging hebben om te denken dat we het allemaal van tevoren hadden kunnen zien aankomen.
In het recente onderzoek hebben wetenschappers meer dan 1.000 studenten en volwassenen ondervraagd om de rol van ‘hindsight bias’ in het beoordelen van relaties te onderzoeken. En wat ze ontdekten was opmerkelijk. Volgens het onderzoeksteam is het pas nadat je hoort dat een koppel uit elkaar is gegaan, dat je de breuk als voor de hand liggend beschouwt.
Wat wil jij?
"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."
Maar hier komt de interessante wending: op dat moment ben je geneigd je te richten op de negatieve aspecten van de relatie in plaats van de positieve. Je herinnert je opeens de slechte kenmerken van de relatie en niet de goede kenmerken. En daardoor beoordeel je de relatie negatiever om de ‘logische’ uitkomst te rechtvaardigen.
Het onderzoek
Om de impact van dit fenomeen te testen, voerden de onderzoekers twee studies uit. Ze gaven elke deelnemer aan het onderzoek een verhaal over een schijnbaar gelukkig stel dat zowel goede als slechte aspecten in hun relatie had, zoals een sterke emotionele band maar ook uiteenlopende religieuze overtuigingen.
De deelnemers werden vervolgens verdeeld in drie groepen, waarbij elke groep verschillende informatie kreeg over de relatiestatus van het koppel, maar dan zes maanden later. De ene groep kreeg geen informatie, de tweede groep werd verteld dat het koppel uit elkaar was en de derde groep kreeg een positieve uitkomst te horen (bij elkaar of verloofd). De onderzoekers wilden vooral weten of mensen de relatie anders zouden beoordelen als ze wisten dat het koppel uit elkaar was gegaan in plaats van bij elkaar zou blijven.
Toen de onderzoekers de resultaten bekeken, kwamen ze erachter dat er niet veel verschil was tussen de groepen die geen informatie of een positief scenario kregen. Er was echter een schril contrast tussen deze twee groepen en de groep die te horen kreeg dat het koppel uit elkaar was gegaan. Degenen die hadden gelezen dat de relatie was beëindigd, vonden een break-up veel meer voor de hand liggen en beoordeelden de relatie van het koppel negatiever.
Hoe dit kan?
Volgens de onderzoekers worden de tekenen van een dreigende breuk die werden genegeerd of niet werden opgemerkt nu relevanter. Ze brengen ideeën naar voren over hoe dingen anders hadden kunnen zijn.
“Het geheugen kan worden gereconstrueerd waarbij er nadruk op de negatieve elementen van de relatie komt te liggen”, zeggen de onderzoekers. “Wat voorheen werd geïnterpreteerd als constante aandacht en genegenheid kan nu worden herzien als behoeftigheid van een dominante partner. Verschillen in overtuigingen die voorheen werden gezien als kansen voor perspectief en onderhandeling kunnen nu worden opgevat als onoverkomelijke obstakels.”
Wat betekent dit allemaal voor jou? Dit onderzoek wijst erop dat de neiging om achteraf te denken dat je het einde van een relatie had kunnen voorspellen, misschien meer te maken heeft met je eigen geheugen dan met je vaardigheid in voorspellen. Dus voordat je jezelf tot de nieuwe relatiegoeroe kroont, bedenk dat hindsight bias een rol kan spelen in hoe je het achteraf ziet.
Andersom kan dit ook handig zijn om te weten als je te maken krijgt met een relatiebreuk. Als anderen achteraf tegen je zeggen dat ‘het al verwacht werd’ of ‘dat het gedoemd was te mislukken’, houd er dan rekening mee dat dit wellicht onterecht is. Dus de volgende keer dat je het nieuws over een break-up hoort, wees zelf ook wat milder in je oordeel. Vaak is er meer aan de hand dan wat je aan de oppervlakte kunt zien.
Meer mensen zoals jij...
... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.
