De film Runaway Bride dateert alweer van 1999, maar wie ‘m heeft gezien, weet vast nog wel hoe Maggie Carpenter, de bruid in kwestie gespeeld door Julia Roberts, tot maar liefst drie keer toe verstek laat gaan op het altaar.1 Niemand minder dan Richard Gere vertolkt de rol van de columnist Ike die Maggie’s liefdesleven nogal bekritiseert. En dat valt in slechte aarde bij de wispelturige vrouw.
Je eeuwig binden aan een partner, dat wordt sommige mensen toch blijkbaar iets te heet onder de voeten. Hoewel veel mensen hun gevoel van vrijheid niet willen opgeven, ligt het probleem bij anderen juist veel dieper. We bespreken daarom met je wat gamofobie is en wat de oorzaken precies zijn.
Wat is gamofobie?
Om maar meteen de oorsprong van de term gamofobie in huis te halen: het stamt af van een Grieks woord (zoals wel meer termen in de relatietherapie). In dit geval gaat het om het woord gámos dat weer voor huwelijk staat. Gamofobie kan dus worden beschouwd als een extreme vorm van angst voor relaties.
Wat wil jij?
"Iedereen heeft het over zichzelf, maar wat wil JIJ? Stel deze 999 vragen aan jezelf: kijk vooruit, spreek wensen uit, vraag feedback, geef jezelf cijfers."
Bindingsangst op zich is natuurlijk een iets bekendere uitdrukking en kan ook wel worden omschreven als een relatiefobie of relatieangst. Eigenlijk is bindingsangst helemaal niet zo heel raar, want we maken ons allemaal wel eens zorgen wat de consequenties kunnen zijn van een relatie of in iets extremere vorm: een huwelijk.
We gaven in de inleiding al wel meteen een wat extreem voorbeeld van Runaway Bride en dat druist wellicht wat in tegen de algemene gedachte van gamofobie. Terwijl vrouwen al aan een gezin zouden denken, zijn het de mannen die maar niet ontwaken uit de jachtmodus.
Toch zien we tegenwoordig dat ook vrouwen steeds vaker met gamofobie te kampen hebben. De oorzaak daarvan vinden we in de emancipatie. Steeds meer vrouwen zijn economisch zelfstandig geworden en dat betekent weer veel meer vrijheid. Ook in relaties.
Symptomen/kenmerken
Gamofobie is niet alleen een vervelend woord, maar het helpt ook niet helemaal mee dat het ook buitengewoon lastig te herkennen is. In een relatie merk je het als er moeilijk wordt gedaan om kleine dingetjes.
Denk bijvoorbeeld aan smoesjes of simpelweg geen zin hebben om mee te gaan naar familie en vrienden en geen oog voor of interesse in toekomstplannen. Iemand met gamofobie wil dat het niet te snel gaat; plannen voor de toekomst worden vermeden, genegeerd en gesprekken erover leiden tot discussies en ruzies.
Verlatingsangst
Hoewel het wellicht wat moeilijk is voor te stellen is gamofobie weer te herleiden naar verlatingsangst. Vaak ontstaat dat al in de jeugd door een slechte relatie met één of beide ouders. Door negatieve ervaringen krijgen mensen op latere leeftijd moeite om zich aan iemand te binden, simpelweg omdat er geen ruimte is voor vertrouwen. Bindingsangst komt daarom niet alleen voor in liefdesrelaties, maar ook in contact met vrienden en collega’s.
Te veel plezier in het vrijgezellenbestaan
Natuurlijk, hierboven spelen we natuurlijk een klein beetje de relatietherapeut, want het wordt zo wel heel erg diepgaand. Toch zijn er ook genoeg mensen die om andere redenen bindingsangst hebben. Ze willen bijvoorbeeld zich niet binden, omdat ze zo genieten van het vrijgezellenbestaan. Single zijn heeft immers een groot aantal voordelen.
Vooral voor iemand die goed in de markt ligt, kan het aantrekkelijk zijn om als vrijgezel door het leven te gaan. Juist door de grote hoeveelheid wisselende contacten kan het moeilijker worden om je aan één iemand te binden.
Wat zijn de gevolgen?
Grofweg zorgt gamofobie ervoor dat relaties slecht of niet werken. Dat betekent echter niet hetzelfde als dat er geen enkele wil is om een relatie aan te gaan. Vaak bestaat er wel een verlangen, maar zorgt de fobie ervoor dat iemand die laatste stap niet durft te zetten.
Daarbij komt ook dat gamofobie door lang niet iedereen wordt herkend en erkend. Vaak weten we niet waar dat onrustige gevoel vandaan komt. Pas in een later stadium wordt de link gelegd.
1. Uitstellen of verbreken van relaties
Concreet gezien weerhoudt deze angst iemand ervan om een relatie definitief te bezegelen. Natuurlijk, leuke contacten zijn er wel en zelfs alle kenmerken van een relatie (zoals interesse, liefde en affectie) kunnen aanwezig zijn. Maar als het moment nadert dat een relatie officieel wordt, treedt er een belemmerend gevoel op. Dat leidt er vaak toe dat een definitieve relatie wordt uitgesteld en zelfs dat een relatie kan worden verbroken.
2. Terug naar vervelende herinneringen
Op persoonlijk vlak kunnen de momenten dat gamofobie sterk voelbaar is ervoor dat zorgen dat iemand weer wordt meegenomen naar de vervelende herinneringen. Natuurlijk hoeft gamofobie niet altijd voort te komen uit vervelende jeugdervaringen, maar als dat wel het geval is dan kan het ertoe leiden dat het kleine jochie of meisje in jou reageert. Dat gebeurt in dit soort gevallen dan wel aanvallend of defensief in plaats van volwassen en rustig.
3. In de verdedigingsmodus
Dat zorgt er weer voor dat je op de automatische piloot een overlevingsstrategie inzet. Je trekt je terug en houdt afstand. De reden daarvoor is dat je je niet te kwetsbaar wilt opstellen. Daardoor houd je je gevoelens het liefst zoveel mogelijk voor je. Want als jij afstand bewaart, kun je immers ook niet worden teleurgesteld.
Deze mensen zijn er dan ook van overtuigd dat ze er goed aan doen als ze zich niet kwetsbaar opstellen. En dat is nogal lastig op relationeel vlak. Want om echt een relatie aan te gaan is zowel kwetsbaarheid als vertrouwen nodig.
En de oplossingen?
Voor wie met gamofobie te maken heeft is het belangrijk om over dat zogenaamde kritieke punt heen te komen. Maar dat is nog niet zo makkelijk. De angst om te trouwen is een serieus probleem waar je hulp voor kunt krijgen. Maak daar gebruik van, als je het alleen niet lukt. Als je de angst nog niet zo lang hebt, dan zijn er manieren om er zelf iets aan te doen. Een aantal tips die daarbij kunnen helpen:
Wees er open over
Zoals we wel vaker hebben aangehaald bij relationele problemen is het zaak om de fobie te herkennen en vervolgens te erkennen. Pas op het moment dat je eerlijk bent, kun je er wat aan doen. En in een relatie help je daar ook de ander mee.
Stel jezelf daarom vragen en zorg ervoor dat alle negatieve emoties uit je lichaam verdwijnen. Daarvoor heb je weer vertrouwen nodig en een luisterend oor. Druk die helpende hand niet weg, maar neem die juist aan. Laat het verdriet en de emotie toe zodat er ruimte komt voor rust en compassie.
Wees niet te veeleisend
Een veel gehoorde reden voor bindingsangst is dat er alsmaar wordt ingezet op een beter alternatief. Zo kan het zijn dat je al iemand hebt die je er leuk vindt, maar door je eigen koppigheid denk je dat er betere alternatieven op je wachten.
Probeer van deze gedachte af te stappen. Je mag natuurlijk voorkeuren hebben, want wees wel realistisch. Stel het binden aan iemand niet uit, omdat je denkt dat je nog beter kunt krijgen. Om van gamofobie af te komen, dien je voor rust te zorgen. En uiteindelijk ook voor tevredenheid.
Meer mensen zoals jij...
... weten niet welke liefdestaal ze spreken. En dat is niet zo gek als je helemaal niet weet dat iedereen een eigen moedertaal der liefde heeft. In ‘De vijf talen van de liefde’ ontdek je welke taal jij spreekt en nog belangrijker: hoe je daarmee je liefdesleven verbetert. Verhelderend, een eyeopener: kom er zelf achter waarom dit boek ‘het best beoordeelde’ relatieboek is.
